~ શ્રી નૂતન સૌરાષ્ટ્ર

વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ગુરુવારે સ્વાતંત્ર્યદિન નિમિત્તે આપેલા ભાષણમાં કહ્યું કે કાશ્મીરના મામલે તેમની સરકારે લીધેલા નિર્ણયથી પ્રદેશનો સારી રીતે વિકાસ થઈ શકશે.દિલ્હીના ઑબ્ઝર્વર રિસર્ચ ફાઉન્ડેશનના ફૅલૉ અશોક મલિક જણાવે છે કે ભારતમાં કાશ્મીરના મુદ્દે કડક વલણ માટે ઊભાં થયેલાં જનસમર્થનને કારણે આવું પગલું લેવું શક્ય બન્યું છે.જુલાઈ ૨૦૧૬માં ઉગ્રવાદી નેતા બુરહાન વાણીના મૃત્યુ બાદ પછી કાશ્મીર ખીણમાં હિંસા ફેલાઈ હતી.વાણીના મૃત્યુ અને એ બાદ ફાટી નીકળેલી હિંસા એ કાશ્મીરમાં અસંતોષનો એક નવો તબક્કો દર્શાવે છે.આ તબક્કામાં આઝાદીની માગને બદલે જેહાદનો નારો બુલંદ થવા લાગ્યો હતો. કાશ્મીરને સ્વતંત્ર કરવા માટે કે પાકિસ્તાન સાથે ભળી જવા માટેના નારાને બદલે હવે ખિલાફતની સ્થાપનાની વાતો થવા લાગી હતી.ઇસ્લામિક સ્ટેટ અને તેનાં જેવાં સંગઠનોનાં સૂત્રો, વિડિયો અને પ્રતીકો હવે કાશ્મીરના યુવાનોને પ્રભાવિત કરવાં લાગ્યાં હતાં.વર્ષ ૨૦૧૬ની ઘટનાઓની બીજી એક અસર પણ થઈ હતી - કાશ્મીરી ભાગલાવાદીઓના નારા હવે દેશભરનાં કૉલેજ-કેમ્પસો, મીડિયાની ડિબેટ અને જાહેરમંચ પર થતાં ડાબેરી જૂથોનાં નરેન્દ્ર મોદીવિરોધી ભાષણોમાં પણ દેખાવા લાગ્યા હતા.ઐતિહાસિક રીતે પણ કાશ્મીરની સમસ્યા એ ભારતીય મુસ્લિમોની સમસ્યા નથી રહી. કાશ્મીરના મુસ્લિમો પોતાને બાકીના બધા જ ભારતીયોથી, મુસ્લિમ અને હિન્દુ બંનેથી જુદા ગણે છે.છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોમાં દેશના બીજા ભાગોમાં ભણવા કે કામધંધે આવ્યા હોય એવા કાશ્મીરી મુસ્લિમોની સંખ્યા વધી છે.કાશ્મીરી મુસ્લિમો કૅમ્પસ-પૉલિટિક્સનો પણ હિસ્સો બનવા લાગ્યા હતા. જવાહરલાલ નહેરુ યુનિવર્સિટી અને અલીગઢ મુસ્લિમ યુનિવર્સિટી જેવી પ્રતિષ્ઠિત રાષ્ટ્રીય શૈક્ષણિક સંસ્થાઓનાં વિદ્યાર્થીસંગઠનોમાં તેઓ હોદ્દેદાર બનવા લાગ્યા હતા.કેરળ અને ગોવામાં પણ તેઓ નોકરીધંધો કરતાં જોવા મળતા હતા અને તેના લીધે મિશ્ર પરિણામો પણ મળવાં લાગ્યાં હતાં.ભારતને એ વખતે આશા હશે કે આવી સ્થિતિને કારણે યુવાન કાશ્મીરીઓ દેશનાં વૈવિધ્ય અને વિશાળ આર્થિક તકોને સમજી શકશે અને દેશ સાથે વધુ જોડાણ અનુભવી શકશે.કેટલાક અંશે એવું થયું પણ ખરું, પણ સાથોસાથ ભાગલાવાદી માનસિકતા હવે ઉદ્દામવાદી ડાબેરી વિચારધારા સાથે ભળવા પણ લાગી. સાથે જ નાની પણ ભ્રમિત થઈ શકે તેવી ભારતીય મુસ્લિમ યુવાનોની પેઢીમાં પણ તે પ્રસરવા લાગી.વર્ષ ૨૦૧૬ પછી આ બધાં જૂથોને એક કરીને રાખવાનો તંતુ હતો નરેન્દ્ર મોદી સામેનો તેમનો વિરોધ. તેમની કલ્પનામાં મોદી અને દેશને એક ગણીને દેશ સામેનો પણ વિરોધ પણ સામેલ હતો.આ કારણે જ સામો પડઘો પડ્યો છે એમ ભારતભરના લોકો માનતા થયા છે.વ્યક્તિગત લોકપ્રિયતા છતાં, માત્ર નરેન્દ્ર મોદીને ખરાબ ચીતરવામાં આવતા હતા એટલા માત્રથી જ આવું થયું તેમ કહેવું એ વધારે પડતું સરળીકરણ ગણાશે.આ એટલા માટે થયું કે જનતા કાશ્મીરી નેતાઓથી, કાશ્મીરી લોકોની સતત ’અમે ભોગ બનેલા છીએ’ તેવી વાતોને કારણે કંટાળી ગઈ હતી.કાશ્મીરીઓની અલગ થઈ જવાની માનસિકતાથી, કાશ્મીરીઓ દ્વારા શેરીઓમાં સતત દેખાવોથી અને કાશ્મીર સાથે જોડાયેલો ઉગ્રવાદ ટોચે પહોંચી ગયો હતો, તેનાથી પણ જનતા કંટાળી ગઈ હતી.કાશ્મીરની સમસ્યા માત્ર ઉત્તર ભારત પૂરતી જ ચર્ચામાં સિમિત નહોતી રહી. દેશભરમાં તેની ચર્ચા થવા લાગી હતી જેની પૂરતી નોંધ લેવાઈ નથી.આ માટે બે કારણોને જવાબદાર ગણાવી શકાય.ટીવી અને સોશિયલ મીડિયાના કારણે કાશ્મીરી ઉગ્રવાદ અને ભારતવિરોધી નારેબાજી અસરકારક રીતે દેશભરના લોકો સુધી પહોંચ્યાં હતાં.કાશ્મીરખીણ ઉપરાંત દેશના જુદાજુદા ભાગોમાં રાજકીય પ્રસંગોએ વ્યક્ત થતી ભારતવિરોધી વાતો આ રીતે લોકો સુધી પહોંચવા લાગી હતી.તેના કારણે લોકોના મનમાં આક્રોશ અને ઘૃણા જન્મી હતી. ભાગલાવાદીઓનું રાજકારણ કૅમ્પસમાં ડાબેરી-ઉદારવાદીઓની ચર્ચામાં અને અન્ય તખતા પર પણ ભળવા લાગ્યું.આઝાદીની માગણી કરનારા તત્ત્વોને આ રીતે ટેકો મળવા લાગ્યો હતો.તેના કારણે તેમની વાત સાથે સહમત ન હોય તેવા વિશાળ જનસમુદાય સામે તેઓ ખુલ્લા પણ પડવા લાગ્યા હતા.વર્ષ ૧૯૯૦ના દાયકામાં ભારતીય સલામતી દળોએ ઘણા બધા આંતરિક સંઘર્ષોનો સામનો કર્યો હતોઃ આંધ્ર પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, બિહાર-ઝારખંડ અને અન્ય રાજ્યોમાં માઓવાદ, જ્યારે આસામ, મણીપુર, પંજાબ અને જમ્મુ-કાશ્મીરમાં અલગતાવાદ અને ઉગ્રવાદ.

આજે દેશના મોટા ભાગના વિસ્તારોમાં આવો સંઘર્ષ લગભગ સમાપ્ત થઈ ગયો છે અને એક પ્રકારની સ્થિરતા આવી છે.તેમાં અપવાદ માત્ર કાશ્મીર છે. આ સ્થિતિનો અંદાજ એ રીતે પણ આવે છે કે હવે દર વર્ષે લશ્કરી અને અર્ધલશ્કરી દળોમાં બહાદુરી માટેના મેડલ અપાય છે, તે જમ્મુ-કાશ્મીર અથવા પાકિસ્તાને સરહદે કરેલી કામગીરી બદલ હોય છે.આ બંને કારણોથી કાશ્મીરની સમસ્યા સમગ્ર ભારતને અસર કરનારી, બહુ તીવ્ર આક્રોશ જગાવનારી બની રહી છે. કથાનકો અને વાસ્તવિકતા બંનેમાં તેના પુરાવા મળે છે.ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૯માં ભારતીય વાયુદળના વિંગ કમાન્ડર અભિનંદન વર્થમાને પાકિસ્તાની આક્રમણનો સામનો કર્યો અને તેમનું વિમાન પાકિસ્તાની કબજાના કાશ્મીરમાં પડ્યું. પાકિસ્તાની સેનાએ તેમને પકડી લીધા.પહેલી માર્ચે તેમને છોડી દેવાયા અને તેઓ ભારત પરત ફર્યા. મને કેરળના એક સિનિયર પત્રકારે કહ્યું હતું કે અભિનંદન પરત ભારત આવ્યા તે વખતે ઘટનાને સૌથી વધુ જોવાઈ હતી. સિરિયલો કરતાંય વધારે ટીઆરપી તેને મળી હતી.પુલવામામાં કાર બૉમ્બથી હુમલો થયો તે પણ એક પુરાવો હતો.અભિનંદનની મુક્તિની ઘટનાના બે અઠવાડિયા પહેલાં મુસ્લિમ બહુમતી ધરાવતી કાશ્મીરખીણમાં એ ઘટના બની હતી.તેમાં સીઆરપીએફના ૪૦ જવાનો માર્યા ગયા હતા. તે ૪૦ જવાનો ૧૬ અલગઅલગ રાજ્યોના વતની હતા.આ સૌ નશ્વર દેહને ઉત્તર પ્રદેશથી માંડીને આસામ તથા ઇશાન ભારત અને દક્ષિણમાં કર્ણાટક સુધી વતનમાં મોકલાયા અને અંતિમવિદાય અપાઈ ત્યારે હજારો લોકો અશ્રુભીની આંખે શ્રદ્ધાંજલિ આપવા જોડાયા હતા.ધીરેધીરે પણ બહુ દૃઢતા સાથે કાશ્મીરની સમસ્યા સામે સમગ્ર ભારતમાં મક્કમતા સાથેનો પ્રકોપ પ્રગટી ચૂક્યો હતો.કાશ્મીરમાં ’જૈસે થી’ની નીતિ ચાલતી હતી તેની સામેની અકળામણ તો હતી જ. ભોગ બન્યાનાં રોદણા અને હિંસાના ચક્કર ચાલ્યા જ કરે, બ્લૅકમૅઈલ અને દાદાગીરી પણ ચાલ્યા જ કરે તેનાથી પણ જનતા કંટાળવા લાગી હતી.જૂની રાજકીય રીતને તિલાંજલિ આપીને ગમે તેટલી મોટી લાગતી નવી પહેલ કરવા માટેનો માહોલ પણ આ રીતે તૈયાર થઈ જ ગયો હતો.સામાન્ય ભારતીયોને એવું પુરાકલ્પન રજૂ કરવામાં આવે છે કે કાશ્મીરમાં જે કંઈ કરવામાં આવી રહ્યું છે, તેમાં કાશ્મીરી જનતાનું હિત છે.અનુચ્છેદ ૩૭૦ની નાબૂદી બાદ તા. આઠમી ઑગસ્ટે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ રાષ્ટ્રજોગ સંબોધન કર્યું હતું.ભાષણની શરૂઆત કરતા મોદીએ કહ્યું કે કાશ્મીરીઓને અધિકાર અપાવવાની દિશામાં તેમણે ઐતિહાસિક પગલું લીધું છે.મોદીએ કહ્યું, હવે ભારતના દરેક નાગરિકના અધિકાર અને ફરજો સમાન છે.લોકસભામાં અમિત શાહે રાજ્યના વિકાસના કેટલાક આંકડા રજૂ કર્યા. મોદી-શાહનો દાવો છે કે ૩૭૦ની નાબૂદીનો જમ્મુ-કાશ્મીરને લાભ થશે, પરંતુ તેમનો આ દાવોની ચકાસણી કરવામાં આવે તો તે ખરા નથી ઉતરતા.આરટીઆઈના કાયદામાં ફેરફાર કરીને આખા દેશમાં તેને નબળો કરવામાં આવ્યો છે, પરંતુ આપણને એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે કાશ્મીરીઓને આરટીઆઈનો લાભ મળશે.અનુસૂચિત જાતિ તથા અનુસૂચિત જનજાતિને અનામત તથા વન અધિકારના કાયદામાં ગુજ્જરોને સામેલ કરવાની વાત સારી ત્યારે જ સાબિત થઈ શકે જ્યારે આર્થિક રીતે ગરીબ સવર્ણોને અનામત આપીને ભારતે દેશભરમાં એસસી-એસટીને મળતી અનામતને નબળી પાડી ન હોત.જમ્મુ-કાશ્મીરમાં માસૂમ ગુજ્જર બાળકીના બળાત્કારીઓને બચાવવા માટે ભાજપના નેતા આગળ ન આવ્યા હોત તો ગુજ્જરો માટે ભાજપની ચિંતા વ્યાજબી ગણાત.બીજો દાવો થઈ રહ્યો છે કે તેનાથી ઉદ્યોગોમાં રોકાણ વધશે તથા કાશ્મીરના આર્થિક વિકાસમાં મદદ મળશે.સમગ્ર દેશમાં સતત રોકાણ ઘટી રહ્યું છે, ત્યારે ખાનગી કંપનીઓ કાશ્મીરમાં રોકાણ શરૂ કરશે, તેવો ભરોસો કઈ રીતે બેસે?હેરતની વાત તો એ છે કે જે કાશ્મીરમાં વારંવાર સંચારબંધી લાગુ થઈ જતી હોય, ત્યાં કઈ બીપીઓ કંપની રોકાણ કરશે?જો કાશ્મીરમાં રોજગાર અને વિકાસના અભાવ માટે અનુચ્છેદ ૩૭૦ જવાબદાર છે તો જે તથ્યોના આધારે અર્થશાસ્ત્રી જ્યાં દ્રેઝે સવાલ ઉઠાવ્યો છે કે માનવ વિકાસની બાબતમાં ગુજરાત કરતાં કાશ્મીર ખૂબ જ આગળ છે, તેનું શું?જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં પ્રતિ વ્યક્તિ આવક રાષ્ટ્રીય સરેરાશ કરતાં ઓછી છે, પરંતુ જ્યાં ૧૫ વર્ષ સુધી ભાજપનું રાજ હતું તે મધ્ય પ્રદેશ કરતાં વધુ છે.અનુચ્છેદ ૩૭૦ છતાં યૂપી, બિહારના હજારો મજૂર કાશ્મીરમાં મજૂરી મેળવવા માટે આવે છે.શેખ અબ્દુલ્લાહ કાશ્મીરના વિશેષ દરજ્જાને કારણે રાજ્યમાં ભૂમિસુધારા લાવવામાં સફળ રહ્યા અને સરેરાશ કાશ્મીરીની આર્થિક સુધરી.આ બાબતને સરળતાની અવગણી દેવામાં આવે છે કે તેવું વિશેષ દરજ્જાને કારણે હતું.કાશ્મીરીઓને નોકરીની જરૂર છે, એ વાત પણ એટલી જ ખરી છે. તેમની નારાજગીનું મુખ્ય કારણ આર્થિક નહીં, પરંતુ રાજકીય છે.ત્રીજી વાત, આપણને એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આ સાહસિક પગલું લેવા બદલ ભાજપનો આભાર માનવો જોઈએ.કારણ કે ત્રણ ખાનદાને કાશ્મીરને તાબામાં લીધું હતું અને બધો લાભ મેળવી લેતા હતા, હવે જનતા સુધી લાભ પહોંચશે, પરંતુ ખુદ ભાજપમાં વંશવાદની બોલબાલા છે.ચોથું, સરકારનો દાવો છે કે અનુચ્છેદ ૩૫-એ નાબૂદ થવાથી બહારના લોકો રાજ્યમાં જમીન ખરીદી શકશે.તેમને આ પ્રકારની તક આપીને તેઓ સ્થાનિકોને સશક્ત બનાવી રહ્યા છે. આ પગલું સ્ત્રીવાદી હોવાનો પણ દાવો થઈ રહ્યો છે.અનુચ્છેદ ૩૫-એની લૈંગિક અધિકારોની અસમાનતા સુપ્રીમ કોર્ટમાં જઈને સરળતાથી નાબૂદ કરી શકાઈ હોત.

~ શ્રી નૂતન સૌરાષ્ટ્ર

હાલ મહારાષ્ટ્ર પૂરની લપેટમાંથી બહાર આવવા મથી રહ્યું છે. કોલ્હાપુર અને સાંગલીમાં હાલત સૌથી બદતર થઈ. આ સંકટના સમયે ઘણાં યથાયોગ્ય મદદરૂપ થવા પ્રયત્નશીલ બને એ સ્વાભાવિક છે.આ બંને શહેર અને જિલ્લામાં પૂરના પાણી ઓસરી રહ્યાં છે. હવે રાહત, પુનઃ વસવાટ અને રોગચાળાને ટાળવાની તાતી જરૂરિયાત છે, પરંતુ સમય વીતવા સાથે રાજ્ય વિધાનસભાની ચૂંટણી નજીક આવી રહી છે. એટલે ખુદ યશ ખાટીને મતદારોના મત જીતવાના અને હરીફોને ભૂંડા ચિતરવાની કવાયત શરૂ થઈ ચૂકી છે.પ્રજાને પોતાના ઘર, જાનમાલ અને રોજગાર-ધંધાની ફિકર છે, ત્યારે નેતાલોગે આદત મુજબ રાજકારણની શતરંજ પર ગંદી સોગઠાબાજી શરૂ કરી દીધી છે. ભાજપનું સ્ટીમરોલર ફરી વળ્યા બાદ નેશનલ કૉંગ્રેસ પાર્ટી અને શરદ પવારના રાજકીય અસ્તિત્વ પર પ્રશ્ર્‌નાર્થના ઓળા છવાઈ રહ્યા છે આવા સમયે તક ઝડપીને પવારસાહેબે વિધાનસભાની ચૂંટણી પાછી ઠેલવાની માગણી કરી છે. આ ચૂંટણી સમયસર થાય કે મોડી, એન.સી.પી. કેટલું કરી શકશે એ તો પવાર જ જાણે.ફડણવીસ સરકારે કેન્દ્ર પાસેથી માગેલી રૂા. ૬૮૦૦ કરોડની રકમ મહાપૂરના સંકટને પહોંચી વળવા માટે પૂરતી નથી એવો અભિપ્રાય પણ પવારે વ્યક્ત કર્યો છે. પૂરગ્રસ્ત વિસ્તારોની મુલાકાત દરમિયાન અનેક સરકારી રાહત ન મળ્યાની ફરિયાદ કરી એવો મમરો મૂકીને પવારે હાથ ઝાટકી નાખ્યો કે આ બધા વિવાદમાં હું પડવા માગતો નથી. પૂરગ્રસ્તોને ફરી પગભર કરવા અને તેમના આંસુ લૂછવા એ જ અમારી પ્રાથમિકતા હોવાનો દાવો ય તેમણે કર્યો. ખરેખર આવો ઈરાદો હશે જ. છતાં એક રાજનેતા તરીકે તેઓ પોતાના નિરીક્ષણ વ્યક્ત કરતાં જાતને રોકી ન શક્યા.પૂરરાહત કે વળતરમાં શહેર અને ગામ વચ્ચેના ભેદભાવ રાખવાનું પવારને પસંદ પડ્યું નથી. રાજ્ય સરકારે શહેરી પ્રજાને રૂા. ૭૫૦૦/- અને ગ્રામીણ પ્રજાને માથાદીઠ રૂા. ૫૦૦૦/-ની રોકડ સહાય કરવાની છે. આ સહાય માટે જ પાછી શરત મુકાઈ છે કે જેનું ઘર બે દિવસ પાણીમાં રહ્યું હોવું જોઈએ. આ ભેદભાવનો મુદ્દો વિચારવાલાયક છે ખરો.પત્રકારપરિષદમાં શરદ પવારે વધુ એક ભેદભાવનો દાખલો આપ્યો જે વધુ આંચકાજનક છે. તેમણે દાવો કર્યો કે પૂરગ્રસ્તોને મહારાષ્ટ્ર કરતાં કર્ણાટક સરકાર વધુ સહાય કરી રહી છે. આની સાબિતીરૂપે તેમણે આંકડાય આપ્યા. પૂરથી નુકસાન પામેલા ઘરના સમારકામ માટે મહારાષ્ટ્રમાં દસ હજાર ને કર્ણાટકમાં એક લાખ રૂપિયા અપાય છે. ઘર બાંધવા માટે મહારાષ્ટ્ર એક લાખ, તો કર્ણાટક પાંચ લાખ રૂપિયા આપશે. પૂરગ્રસ્તોને જરૂર પડે ત્યાં સુધી અન્ય રહેવાના ભાડા પેટે મહારાષ્ટ્ર સરકાર દર મહિને રૂા. ૮૪૦ આપશે, તો કર્ણાટકમાં મળશે રૂા. પાંચ હજાર. આ ઉપરાંત પશુધન કે મરઘા-બતકના મૃત્યુના વળતર પેટેય કર્ણાટક સરકાર વધુ રકમ આપી રહી છે.આ બધી વિગત આપવા પાછળનું કારણ શું? આનાથી તો મહારાષ્ટ્રના પૂરગ્રસ્તોમાં અસંતોષ અને રોષ ફેલાય. પવારે નિર્દોષ ભાવે નિવેદન કર્યું કે બન્ને રાજ્યમાં એક જ પાર્ટી ભાજપની સરકાર છે. છતાં આવો ફરક કેમ? આશા રાખીએ કે આની પવારની નેમ સરકારની અને અમલદારોની આંખ ઉઘાડવાની હોય.

~ શ્રી નૂતન સૌરાષ્ટ્ર

કલમ ૩૭૦ને દૂર કરવાથી એકથી વધુ પ્રકારના મેસેજ ગયા છે. તેમાં રાજકીય મેસેજીસનો મારો વધારે ચાલ્યો, પણ લોકતંત્રમાં તે સ્વાભાવિક છે. કોઈ પણ રાજકીય પક્ષ રાજકીય રીતે જોખમી લાગતું પગલું લે ત્યારે તેનો રાજકીય લાભ લેવાની કોશિશ પણ કરે. જોખમ ઉઠાવે તેને ફળ મળે. રાજકીય રીતે જોખમી લાગતું પગલું, ઘણી વાર રાજકીય રીતે બહુ લાભદાયી પણ નીવડે. કલમ ૩૭૦ અને ૩૫-એ અને રાજ્યની પુનઃરચના એ ત્રણેય પગલાં દ્વારા રાજકીય રીતે બહુ મોટો લાભ ભાજપને મળવાનો છે. ભૂતકાળમાં ૩૭૦ કલમનો બચાવ કરીને લાભ લેતા આવેલા રાજકીય પક્ષોની હાલત કાશ્મીર લેતા રાષ્ટ્ર ખોયું તેના જેવી થઈ છે. કોંગ્રેસ જેવા મુખ્ય ધારાના પક્ષે વર્ષો સુધી કલમ ૩૭૦ના નામે લઘુમતીનું તુષ્ટિકરણનો ફાયદો લીધો. હજી એ જ મુદ્દાને વળગી રહીને કાશ્મીરના પ્રાદેશિક પક્ષ જેટલી સ્થિતિ પણ ના રહે તેવી હાલત કોંગ્રેસની થઈ છે. કાશ્મીરમાં આનો નાનકડો ફાયદો થશે તો અબ્દુલ્લા અને મુફ્તિ પરિવારોને થશે, કોંગ્રેસ છાસ લેવા જતા દોણી ગુમાવવા જેવો ઘાટ થયો છે.લદાખ જેવા નાના પ્રદેશોને અલગ ઓળખ આપવાનો એક મેસેજ પણ ગયો છે. તેના કારણે ઇશાન ભારતમાં નાના નાના કેન્દ્ર શાસિત પ્રદેશો એકાદ બે વધારે બને તેવું પણ બને. ઇશાન ભારતમાં બે પ્રકારની સ્થિતિ ઊભી થઈ છે. કેટલોક પ્રદેશ પહાડી છે, કેટલો પ્રદેશ સમથળ. પહાડીઓ પર મૂળ પ્રજા વસે છે, આદિવાસીઓ વસે છે અને મેદાનોમાં બહારથી આવેલા લોકોની સંખ્યા વધારે છે. બંને વચ્ચે ખેંચતાણ ચાલ્યા કરે છે. હિલ કાઉન્સિલની અલગ રચના માટેની માગણી વધે તેવું પણ બને. આ બધા વચ્ચે એક મહત્ત્વનો મેસેજ એ પણ ગયો છે કે જમ્મુ અને કાશ્મીરનો મામલો એ માત્ર ભારતનો મામલો છે. અત્યાર સુધી, હકીકતમાં આજની ઘડીએ પણ, સત્તાવાર રીતે સ્થિતિ એવી છે કે કાશ્મીરનો મામલો દ્વિપક્ષી છે. શિમલા કરાર કે લાહોર સમજૂતિ સુધી આ મામલે ભારત અને પાકિસ્તાન વાટાઘાટો કરે અને સહમતીથી ઉકેલ લાવે તેવી સત્તાવાર સ્થિતિ છે.એ સ્થિતિ મને લાગે છે પલટાઈ ગઈ છે. ભારતે પોતાની રીતે જ નિર્ણય કરીને કાશ્મીરનો મામલો માત્ર અમારો મામલો છે, તેવો સ્પષ્ટ મેસેજ આપ્યો છે. આ મામલે અમારે કોઈને પૂછવાનું થતું નથી. કોઈની સાથે વાત કરવાની જરૂર નથી. કોઈને જાણ કરવાની તમા પણ નથી. આવી તમા રાખવી જરૂરી છે, જો દેશ મહાસત્તાની તાકાત રાખવા માગતો હોય. મહાસત્તા પોતાના મામલા પોતાની રીતે જ સંભાળે. તેમાં દુનિયાને પૂછવા કે કહેવા કે દેખાડવા જવાનું ના હોય. ભારતની મહાસત્તાની મહત્ત્વાકાંક્ષા કંઈ અજાણી નથી. તે દિશામાં ધીમી પણ મક્કમ ગતિએ દેશ આગળ વધી રહ્યો છે. આર્થિક મહાસત્તા પહેલાં બનીશું, રાજદ્વારી સત્તા પછી બનીશું અને છેલ્લે લશ્કરી સત્તા બનવું પણ કદાચ અનિવાર્ય હશે. કલમ ૩૭૦ તે દિશામાં લેવાયેલું વધુ એક બહુ મહત્ત્વનું પગલું છે. વધુ એક એટલા માટે કે ધીમે ધીમે એક એક ડગલું દેશ ભરતો રહ્યો છે. શરૂઆત કદાચ આઝાદી પ્રાપ્તિ સાથે જ થઈ ગઈ હતી. અંગ્રેજોને અહીંથી કાઢીને અને તે રીતે દુનિયાભરના તેના સામ્રાજ્યના અંતની શરૂઆત કરીને ભારતે પ્રથમ પગલું ભર્યું હતું.અંગ્રેજોએ જતાં જતાં અટકચાળાં કર્યાં હતાં અને દેશના બે ટુકડા કરી નાખ્યા હતા. ભારત તેમાંથી પણ ઉગરી ગયું. વસતિની ફેરબદલને કારણે ભારે ખુવારી ભોગવવી પડી, પણ દેશ તેમાંથી પણ બહાર આવી શક્યો. પાંચ જ વર્ષમાં શાંતિની સ્થાપના કરીને પ્રથમવાર મુક્ત ભારતમાં ચૂંટણી પણ કરાવી શક્યો. તે બીજું મહત્ત્વનું કદમ હતું.સામ્યવાદીઓ દુનિયાભરમાં ભાંગફોડ કરતાં રહ્યા છે. સામ્યવાદીઓને કારણે હિંસા અને સશસ્ત્ર ક્રાંતિનો એક એક તબક્કો અનેક દેશોમાં આવ્યો છે. ભારતે સામ્યવાદીઓને પણ પલટાવી નાખ્યા. સામ્યવાદીઓ અને સમાજવાદીઓ ચૂંટણી લડવા માટે તૈયાર થઈ ગયા. ચૂંટણી લડીને સત્તા પર આવ્યા અને લાંબો સમય કેન્દ્રમાં પણ સત્તાના ખેલાડીઓ રહ્યા.

આઝાદી પછી વિપક્ષ પણ તરત ઊભો થયો હતો. તેમાં જમીનદારો, શોષણખોરો, જ્ઞાતિવાદી સ્થાપિત હિતોના ટેકેદારો વધારે હતા. તેમને પણ આઝાદીમાં રસ નહોતો, તાનાશાહીમાં રસ હતો. આમ બબ્બે પ્રકારની તાનાશાહી વિચારધારાને ભારતે શમાવી અને સમાવી અને તેમને ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં ભાગીદાર બનાવી તે મહાસત્તાનું અગત્યનું લક્ષણ છે. તે વધારે એક કદમ હતું. બહુ પ્રારંભમાં જ બિનજોડાણવાદ જેવી નીતિમાં જોડાઈને ભારતે દુનિયાના રાજદ્વારી ક્ષેત્રમાં ઊડીને આંખે વળગે તેવી હાજરી રાખી હતી. તે નીતિ સફળ ભલે ના થઈ, પણ ભારતની નોંધ લેવી પડી. આગળ જતાં ભારતે જરૂર પડી ત્યારે સોવિયેટ સંઘ સાથે દોસ્તી દૃઢ પણ કરી. ચીનના આક્રમણનો ઘા ખમી ખાધો, અને પાકિસ્તાનને આખરે જોરદાર ઘા મારીને તેના ટુકડા કરી નાખ્યા. તે પણ વધારે એક મક્કમ કદમ હતું.ભારતનું લોકતંત્ર કટોકટી પણ સહન કરી ગયું. તેનો સમાનો થઈ શક્યો, તે પછી તેની સામે વિપક્ષી મોરચો બની શક્યો અને ફરીથી ચૂંટણી પણ થઈ શકી. તેમાં વિજય પણ મળ્યો. પરંતુ કટોકટીને કારણે ઊભી થયેલી કડવાશ અને દુશ્મનીમાં બદલાની ભાવના રાખવામાં ના આવી. નહિતો કટોકટી હટ્યા પછી, સત્તા પરિવર્તન પછી સ્થિતિ ઉલટાની વકરી હોત. ભારતના મતદારોની જેમ જ ભારતના નેતાઓએ, બધા જ નેતાઓએ સમજદારી દાખવી અને જૂનું ભૂલી, આગળ વધવાની વાત સ્વીકારી તે પણ મહાસત્તા બનવા તરફનું કદમ હતું. એક વાર અણુપ્રયોગ થઈ ચૂક્યો હતો, તે પછી ભારતે પોખરણ-૨નું મિશન પણ પાર પાડ્યું. દુનિયાએ મૂકેલા પ્રતિબંધોને પણ પાર કરી ગયું. દરમિયાન ઉપગ્રહો તૈયાર કરવાથી શરૂ કરીને, તેમને છોડવા, છોડવા માટેના રોકેટ તૈયાર કરવા, રોકેટને વધારે શક્તિશાળી બનાવવા અને ચંદ્ર અને મંગળ પર પહોંચવા સુધીની વૈજ્ઞાનિક તાકાત પણ હાંસલ થતી રહી. મહાસત્તા બનવા માટે આ તાકાત જોઈએ.જરૂર પડી ત્યારે બેન્કોનું રાષ્ટ્રીયકરણ થયું, રાજાઓના સાલિયાણાં ગયા, ગોલ્ડ કન્ટ્રોલ એક્ટ, હજારથી મોટી નોટો બંધ અને લેટેસ્ટ નોટબંધીના આર્થિક ફટકા પણ દેશે સહન કર્યા. મહાસત્તા જ આવા ફટકા સહન કરી શકે.આઝાદી વખતે જ વંચિત રહી ગયેલા માટે સકારાત્મક પક્ષપાતની નીતિ અપનાવાઈ હતી, તે વી. પી. સિંહ આગળ વધારી હતી. મંડલ પંચની સામે કમંડળનું આંદોલન દેશે જોયું અને છેલ્લે અનામતનો કકળાટ મટે તે માટે સમૃદ્ધ લોકો માટેની અનામતનું અચરજ પણ દેશે જોઈ લીધું.

અમેરિકા જેવા દેશોના કેટલાક રાજ્યોમાં ગર્ભપાતની મંજૂરી ના આપવા માટેની માગણી થાય તેના જેવા અચરજ ભારતે ઘણા જોયા છે. શ્રીલંકામાં આઈપીકેએફ મોકલવામાં આવ્યું ત્યારે ભારત પ્રાદેશિક મહાસત્તા બની ચૂક્યું છે કે કેમ તેવી ચર્ચાઓ વ્યાપક રીતે થઈ હતી. તે પછી દુનિયાભરમાં પીસકિંપિંગ ફોર્સમાં ભારતીય સૈનિકોની ઉમદા કામગીરી દુનિયાએ વખાણી છે.

મહાસત્તાનું લશ્કર આવું જ હોય. પાકિસ્તાન ત્રાસવાદને પ્રોત્સાહન આપે છે તે વાતને સાબિત કરવા માટે રાજદ્વારી પગલાં પણ ખૂબ લેવાયા અને આખરે જરૂર પડી ત્યારે તેની સરહદમાં ઘૂસીને બૉમ્બ પણ ભારતીય સેના ફોડી આવી. સામો હુમલો કરવા આવ્યું તો બે વિમાનો તોડી પાડ્યા. ભારતનું વિમાન તૂટી પડ્યું અને પાઇલટ પકડાઈ ગયો તો તેને તાત્કાલિક સોંપી દેવાનો કાન પણ આમળી શકાયો.કલમ ૩૭૦ પછી કાશ્મીરમાં ભારતીય સેનાએ મહદ અંશે શાંતિ રાખવામાં સફળતા મેળવી છે. વિરોધ પ્રદર્શનો થયા હતા, થશે પણ ખરા અને લાંબો સમય થતા રહેશે, પણ તેને મિનિમમ ફોર્સ સાથે નિયંત્રણ કરવાની આવડત ભારતે દાખવી છે તે મહાસત્તાને શોભે તેવી છે. અને તેથી કલમ ૩૭૦ નાબુદ કરીને અને કાશ્મીરનું વિભાજન કરીને, તેને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ બનાવીને એક કદમ ઓર લેવાયું છે અને દુનિયાને જણાવાયું છે કે ભારત મહાસત્તા બનવાની દિશામાં અટક્યા વિના આગળ વધી રહ્યું છે. હવે ચીનને સમજાવવાનું છે અને સલામતી સમિતિમાં કાયમી સભ્ય બનવાનું છે. આર્થિક રીતે વધુ સમૃદ્ધ બનવાનું છે. તેમાં જોકે વર્તમાન મંદીના કારણે સ્પીડ ઘટશે, પણ તે સ્પીડ વધારવી પડશે. ત્યાં સ્પીડ કરવી જરૂરી છે. વિશાળ વસતિને કારણે કેટલીક બાબતોમાં દુનિયાથી અલગ રીતે વિચારીને ચાલવું પડશે અને ક્લાઇમેટ ચેન્જમાં ભારતે આગવું કશુંક કરવું પડે. તે સોફ્ટ અને આદર્શ મહાસત્તાનું લક્ષણ હશે. કુદરત સાથે રહીને કેવી રીતે મહાસત્તા બની શકાય તે ભારત દુનિયાને દેખાડી શકે છે.

~ શ્રી નૂતન સૌરાષ્ટ્ર

ગુજરાતીમાં કેહેવત છે કે આગળ જાય તો કૂવાને પાછળ જાય તો ખાઈ .જાયે તો જાયે કહાં આવી હાલત કોંગ્રેસની થઈ છે .સને ૧૮૮૫ આરંભેલું દળ ભારતની આઝાદી માટે ફના થવામાં જરાય હિચકિચાટ ન કરે .અરે ..પોતાના સૈન્ય શૂરવીરોની હસતાં મુખે શહાદત વ્હોરી લેનાર કોંગ્રેસ. ઇન્દિરા ગાંધી જેવુ પોલાદી નેતૃત્વ આપનાર કોંગ્રેસ,સતત સાત દશકા લગાતાર સફળતાની સફર કરનાર કોંગ્રેસ, નેતૃત્વના વલખા મારે...!!? તડપે ...તડફડે.. કેવું કહેવાય..!!

મને યાદ છે સને ૧૯૮૪ સુધીનો સમય કે જ્યારે કોંગ્રેસનું સભ્યપદ ગૌરવરુપ ઘટના ગણાતી હતી .આજે તેની પાસે રાજ્ય હોય કે રાષ્ટ્રીય સ્તર ચોતરફ સન્નાટો દેખાઇ રહ્યો છે .આ ખાલીપો તેમાં બેઠેલાઓને પણ મૂંઝવી રહ્યો છે.લોકસભા ચૂંટણીમાં હાર પછી રાહુલ ગાંધીએ કહી તો દીધું કે‘‘ હવે હું નહીં ‘‘વાત બરાબર પણ તો ..પછી કોણ ..?નો પ્રશ્ન સતત દિલ્હીના કોંગ્રેસ ગલીયારામાં અથડાતો રહ્યો. હવે સૌએ એકી અવાજે કહ્યું સોનિયાજી આપજ આવોને ! વાત બની ગઈ !

ભારતમાં લગભગ પંજાબ જેવા રાજ્યોને બાદ કરતાં બધી જ જગ્યાએ કોંગ્રેસે સત્તા ગુમાવી .એટલું જ નહીં ક્યાંક તો તેની પાસે વિરોધ પક્ષ ગણાવા પૂરતું સંખ્યાબળ રહ્યું નથી .આવી દરીદ્રતા તેણે કદી અનુભવી નથી .તેની પાછળના બે કારણો જવાબદાર ઠેરવી શકાય. પહેલું મોદી જેવી ‘‘પોલિટિકલ પાવર ફૂલ લીડરશીપ ‘‘ને ટક્કર આપી શકે તેઓ કોઈ હરીફ નથી .મોદી પોતાની લોકપ્રિયતાના ગ્રાફ ને સતત ગ્રોસ કરતાં રહ્યાં છે. જ્યારે પ્રતિપક્ષે રાહુલ સામે સતત ચોકડી લાગતી રહી છે. નંબર બે કોંગ્રેસે રાષ્ટ્રીય સ્તરે નવા નેતૃત્વને કદીએ તક આપી નથી એટલું જ નહીં રાજ્ય સ્તરે પણ તે વાતનો સતત દુકાળ વર્તાતો રહ્યો છે. યુવા નેતૃત્વને તેણે સતત અવગણ્યુ છે.જેમકે સચિન પાયલોટ -રાજસ્થાન ,જ્યોતિરાદિત્ય સિંધિયા- મધ્યપ્રદેશ જેવા યુવા ચહેરાઓની અવગણના કરીને આવતા દિવસોને તેમણે અસ્ત કર્યા છે. આ ઉદાહરણ બતાવે છે કે પ્રાયોગિકતા,નાવીન્ય માટે અહીં કોઈ જગ્યા નથી. તેથી તેઓ જ પોતાની જાતે કબર ખોદી રહ્યાં છે.

સોનિયાજી એટલે નહેરુ પરિવારના સભ્ય, પરંતુ તેઓના નેતૃત્વમાં જ કોંગ્રેસે પોતાની જમીન સતત ખોવાનો વારો આવ્યો છે. પ્રમુખ તરીકે તેઓ સફળ થઇ શકે તેમ નથી. શારીરિક રીતે તેઓ સંપૂર્ણ સ્વસ્થ નથી.ગત લોકસભાની ચૂંટણીમાં એક પણ રેલી કે સભા સંબોધી નથી. એટલું જ નહીં તે ઘણાં સમયથી સાયલન્ટ મોડમાં છે કોઈ બાબતે કશું અભિપ્રાય કે પ્રતિભાવ આપતાં નથી. વળી તેની આવી સ્થિતિમાં તેના અંગત મદદનીશની ટોળકીના સભ્યો હાવી રહેશે અને રહ્યાં હતાં. જેને લોકમિજાજે કેન્સલ કરેલા છે તે કેવી રીતે સફળ થઇ શકે આવતાં દિવસોમાં એટલે કે ઓક્ટોબર-નવેમ્બરમાં આવી રહેલ બે રાજ્યોની વિધાનસભા ચૂંટણીઓ નવા નેતૃત્વની નવી ચેતના જાગૃત થાય તેવો કોઈ અણસાર નથી.

કોંગ્રેસ સ્વચ્છ , સ્પષ્ટ તેજાબી- તોખાર યુવાને મેદાનમાં લાવે તો સફળ થઈ શકે, તો જ પોતાનો રસ્તો બનાવી શકશે

- તખુભાઈ સાંડસુર

~ શ્રી નૂતન સૌરાષ્ટ્ર

ભાગઃ ૮૫ ચીન-તિબેટ અને ભારત

તકલાકોટમાં આજે આરામનો દિવસ છે તો ચીન-તિબેટ અને ભારતના સંબંધો વિશે પણ થોડી ચર્ચા કરી લઈએ. ચીન-તિબેટ અને ભારત આ ત્રણેય સાચા અર્થમાં પડોશી ધર્મ બજાવે તો સાચે જ સત્યમ-શિવમ્‌-સુન્દરમ્‌ની પરિકલ્પના સાર્થક થાય. પરંતુ ચીનની સામ્યવાદી સરકાર માતેલા સાંઢાની જેમ તિબેટની ધર્મભીરુ પ્રજા પર અમાનુષી દમન ગુજારી રહી છે અને ભારત-નેપાળ પર ચીનનો પંજો મજબૂત બનતો જાય છે. ઈશ્વરે તિબેટને ટોચ પર મૂક્યું છે પણ ચીન એને પગતળે રાખે છે ! કૈલાસ-માનસરોવર યાત્રા પૂર્વે આપણે આ પ્રદેશ વિશે કેટલીક વિશેષ બાબતો વિશે જ્ઞાન મેળવી લઈએ તો સોનામાં સુગંધ ભળશે.

ચીનનું નામ આવે એટલે ભારતીયોને ચીની મુસાફર યુ-એન-શાંગ અને તિબેટનું નામ પડે એટલે દલાઈલામા અને નેપાળનું નામ આવે એટલે નેપાળ નરેશ અવશ્ય યાદ આવી જાય. તિબેટમાં ધાર્મિક નેતા એટલે કે દલાઈલામાનું વર્ચસ્વ સ્થાપવાની પરંપરા ૧૫૭૮ થી મોંગોલ રાજા અલતાનખાને શરૂ કરેલ. તિબેટમાં છેક પાંચમી સદીથી એટલે કે પંદરસો વર્ષથી રાજાશાહી અને એ પછી ધાર્મિક રાજાશાહી ચાલે છે. આ રાજાઓમાં એક રાજા થઈ ગયા જેનું નામ હતું ગામપો. એ બે રાણીને પરણેલો એક રાણી નેપાળની સુંદરી હતી અને બીજી ચીની સુંદરી હતી.

આ બંને વિદેશી રાણીઓએ જ તિબેટમાં બૌદ્ધ ધર્મ ફલાવ્યો. અને ત્યારથી બૌદ્ધ ધર્જ્ઞ રાજગાદીનો ધર્મ બન્યો. એ સમયે તિબેટ અત્યંત બળવાન હતું. ગામપોએ એ સમયે નેપાળ, સિક્કિમ અને ભારતના ઘણા પ્રદેશ જીતી લીધેલા. પરંતુ ૨૩ વર્ષના શાસન બાદ રાજા ગામપોનાં મૃત્યું બાદ ચીન અને તિબેટ વચ્ચે ગજગ્રાહ શરૂ થયો.

ત્યાર બાદ તિબેટ દીમે ધીમે નબળું પડતું ગયું. આજે આપણે દલાઈલામા નામના નેતાનું નામ સાંભળીએ છીએ એ દલાઈલામા ધાર્મિક નેતા માટેનું કોમન નામ છે. દલાઈલામાના નિર્વાણ પછી ખાસ પ્રકારની ધાર્મિક ધાર્મિક વિધિથી એમનો પૂનજર્ન્મ ક્યાં થયો છે એ શોધી કાઢવામાં આવે છે. હાલ જે દલાઈલામા છે. એ ૧૯૩૫માં બે વર્ષના હતા (તેન્ઝિંગ ગ્યાસ્તો) અને આજે બુદ્ધના ચૌદમાં અવતાર તરીકે અપાણે હિમાચલ પ્રદેશના દર્મશાલામાં દલાઈલામાને ભગવા વસ્ત્રો સાથે જોઈ શકીએ છીએ. પરંતુ ચૌદમાં દલાઈલામાને ભાગીને ભારતમાં આશરો લેવો પડ્યો એના માટે ભૂતકાળના દલાઈલામાઓ જ જવાબદાર છે. અહીં દલાઈલામાના અવતારી પુરૂષ ગણાય છે. પાંચમાં દલાઈલામાનાં મૃત્યું બાદ સત્તાની હુંસાતુસીમાં પડોશનો ચીની વાંદરો ફાવી ગયો, છેક ૧૭૧૯થી ચીને તિબેટમાં પગ-પેસારો શરૂ કર્યો. ૧૯૫૦ માં ચીને તિબેટની રાજધાની લ્હાસા પર હૂમલો કર્યો ત્યારે દલાઈલામાએ જગતને પોકાર કર્યો પરંતુ કોઈ મદદે ન આવ્યું. ચિને તિબેટનો સંપુર્ણ પણે કબજો લઈ લીધો.

૧૯૫૮માં મધ્ય તિબેટમાં ચીન સામે તિબેટીયનોએ સખત બળવો કર્યો એ સ્વયંભુ હતો. ત્યારે ડરી ગયેલા ચીને બળવાને દાખવા દલાઈલામાની મદદ માંગી, પરંતુ દલાઈલામા પણ લાચાર હતા. ત્યારા બાદ વિફરેલા ચીને લ્હાસા પર કબજે કરી લીધું. અને માર્ચ ૧૯૫૯માં દલાઈલામાએ ચૂપચાપ ભાગીને ભારત આવવું પડ્યું. એ સમયે તિબેટની રાજધાની લ્હાસાના પોટાલાપેલેસમાં દલાઈલામા રહેતા હતા. મહેલમાં ૧૩ માળ હતા અને ૧૦૦૦ ખંડ હતા. એમાં સેંકડો સેવકો સાથે દલાઈલામા રહેતા હતા. પરંતુ આજે ધર્મશાળામાં મેકલોયડ બંગ નામના બ્રિટીશ જમાનાનાં ફરવાના સ્થળે એક રૂમમાં ફક્ત છ જેટલા અંગત સ્ટાફ સાથે રહે છે. આજે લ્હાસાના ભવ્ય પોટાલાપેલેસનો કબ્જો ચીનના લશ્કરી અમલદારોએ લીધો છે. જેણે શિલ્પા શેટ્ટીને જાહેરમાં ચુંબન કર્યું હતું એ હોલીવુડના પ્રખ્યાત હિરો રિચાર્ડગેર દલાઈલામાના અમેરિકા ખાતેના પ્રતિનિધિ છે. પરંતુ આજ સુધી દલાઈલામા ધર્મશાલાની ઉત્તમ સગવડો ભોગવવા અને જેટ વિમાનોની મુસાફરી કરવા ઉપરાંત પ્રવચનો કરવા સિવાય તિબેટ પરથી ચીનનો કબજો હટાવવા એક પાંદડુંય ખસેડી શક્યા નથી. આજે ૫૦ વર્ષ પછી અમેરીકાની છૂપી મદદથી તિબેટના લ્હાસા શહેરમાં જ કેટલાક બૌદ્ધ સાધુઓ ચીની સત્તા સામે માથું ઊંચકી રહ્યા છે. એટલે જ આ વર્ષે ૨૦૦૮ કૈલાસ-માનસરોવર યાત્રા પર પણ એની અસર થઈ છે.

ચીન અને તિેબેટના સંઘર્ષને કારણે ભારતની સ્થિતિ તો હિન્દી કહેવત અનુસાર ‘કરે કલ્લૂ ભરે મલ્લૂ’ જેવી થતી રહી છે. એટલે કે ગુનો એક કરે અને સજા બીજાને મળે. ૧૯૫૯માં લ્હાસામાં બળવો ફાટી નીકળ્યો એમાં હજારો તિબેટીયનો માર્યા ગયા અને દલાઈલામાની પાછળ ગુપ્ત રીતે ૮૦ હજાર સ્ત્રી-પુરૂષો પણ આવી ગયો. હિમાચલ પ્રદેશના ધર્મશાલામાં એમને આશ્રય મળ્યો. તિબેટમાં ચીન પગદંડો જમાવે એટલે ભારત પર મોટો બોજો આવી પડે છે. બાંગ્લાદેશી ભારતમાં ઘૂસે છે. છેલ્લા ૫૦ વર્ષથી દલાઈલામાની સાથે એક લાખ ત્રીસ હજાર નિરાશ્રીત તિબેટીયનોનો ભાર ભારત સરકાર ઉપાડે છે. અને રૂા.૮૨ કરોડનું બજેટ તિબેટીયનો પાછળ ભારત સરકાર ફાળવે છે. એવું પત્રકાર રમેશ રણદીપ જણાવે છે. દલાઈલામા ભગવાન બુદ્ધના મધ્યમ માર્ગ પ્રમાણે સ્વતંત્ર તિબેટની માગણી પણ માન્ય રાખવા તૈયાર નથી. માતેલા સાંઢ જેવું ચીન ભારતને પણ સતત પરેશાન કરતું રહ્યું છે. એટલે જ આજે પણ યાત્રિકોએ કૈલાસ-માનસરોવર યાત્રા ચીનની મનસુફી પ્રમાણે કરવી પડે છે. માનવ અધિકાર સાથે ચીનને કોઈ લેવા-દેવા નથી.

જ્યોજર્ બુશની વિનંતી પણ ચીને માન્ય રાખી નથી. ચીનની દુર્વ્યવહારથી કંટાળીને ભારતના વાણિજ્ય મંત્રી કમલનાથની ચીનની મુલાકાત પણ રદ કરવી પડેલ. અને ૧૯૬૫ થી ૧૯૮૨ સુધી કૈલાસ-માનસરોવર યાત્રા પણ બંધ કરી દીધેલા. આખું જગત જોઈ રહ્યું અને અમેરિકન ઈન્સાઈક્લોપીમડિયા પ્રમાણે ૧૯૬૫માં ચીને જગતની ઐસી તૈસી કરીને દાદાગીરી પૂર્વક તિબેટને ‘ઓટોનોમસ રિજીયન ઓફ ધ પીપલ્સ રીપબ્લિક’ નામ આપ્યું છે. પરંતુ આજે તિબેટમાં કોઈ ઓટોનોમી સ્વતંત્રતા નથી. માત્ર ચીની મીલીટરીની દાદાગીરી છે.

ચીને નામ માત્રની સ્વતંત્રતા તિબેટને આપી છે. તિબેટી ગોવાળો કે ભરવાડો હજારો માઈલના ઘાસચારા વાળા વિસ્તાર પર ચીની લશ્કરે કબજો લઈ લેતાં ત્યાં લશ્કરની માલિકીના જ ઘેટા-બકરાં અને યાક જ ચરી શકે છે. ચીને કબજો લીદો ત્યારે તિબેટમાં ૨,૨૧,૮૦૦ ચો.કિ.મી.માં જંગલ હતું. જે આજે ૧,૩૪,૦૦૦ ચો.કિ.મી. રહ્યું છે. જંગલો કાપીને ત્યાં પાકા રસ્તા બનાવ્યા છે અને જંગલના કિંમતી લાકડા ચીન વાપરે છે. આજ સુધીમાં ચીન ૫૪ અબજ ડોલરની જંગલી સંપતિ ચાઉં કરી ગયું છે.

વેપાર-રોજગાર અને અન્ય સુવિધાની દૃષ્ટિએ તિબેટમાં વસતા ચીનીઓને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવે છે. તિબેટમાં આવેલા ૨૦૦૦ હજારથી પણ વધુ કુદરતિ સરોવરો પર ચીની લશ્કરનો પ્રથમ હક્ક છે. અને જળધોધ દ્વારા ૨,૫૦,૦૦૦ મેગાવોટ જળવિદ્યુત ઉત્પન્ન કરવામાં આવે છે. પરંતુ એનો લાભ ચીનાઓને વધુ મળે છે. અણુશક્તિમાં વપરાતું યુરેનિયમ પણ તિબેટમાં જ થાય છે. આ ઉપરાંત લીથીયમ, ક્રોમાઈટ, તાંબુ, ચોરકસ અને લોહ ખનીજ પણ મળે છે. એમ્ડો. નામના પ્રદેશમાંથી ક્રુડ તેલ પણ મળે છે. ચીનાઓએ આ ખનીજો ખોદી ખોદીને એના ભંડાર લગભગ ખતમ કરી નાખ્યા છે. ચીની લશ્કરે જંગલ અને જંગલી પશુઓનો નાશ કરી તિબેટના જંગલી પશુધનને બરબાદ કરી દીધું છે. આ બધા ચીની કરતુતો વચ્ચે સૌથી ચોંકાવનારી માહિતી એ છે કે ચીને એના લગભગ ૯૦ જેટલા અણુશસ્ત્રો તિબેટમાં સંતાડી રાખ્યા છે.

આજની તારીખે તિબેટમાં ૬૦ લાખ તિબેટીયનો અને ૭૫ લાખ ચીના રહે છે. તિબેટીયનો તિબેટો અને બર્મિઝ એ બે ભાષાના મિશ્રણ સમી તિબેટીયન ભાષા બોલે છે. પણ અહીં કાયદેસર ચીની ભાષા જ ચાલે છે. તિબેટની રાજધાની લ્હાસાથી બિજીંગ આશરે ૪૮૦૦ કિ.મી. દૂર છે.

૩ વર્ષ પૂર્વે ચીનના શાસકોએ લ્હાસા-બિજીંગ વચ્ચે ટ્રેન સેવા શરૂ કરી આશ્ચર્ય પણ સર્જી દીધુ છે. ૧૫ હજાર ફૂટની ઊંચાઈએ હિમાલયના બર્ફિલા પર્વતો વચ્ચેથી પસાર થતી ૫ હજાર કિ.મી. લાંબી રેલ્વે લાઈન નાખવી એ આશ્ચર્ય જ કહી શકાય. લ્હાસાથી બિજીંગની ૪૮૦૦ કિ.મી. ની સફર પૂર્ણ કરતાં ૪૮ કલાક થાય છે. ચીને લ્હાસાથી માનસરોવર જવા માટે ૮૦૦ કિ.મી.નો ચકાચક ટૂ-લેનનો હાઈ-વે બનાવ્યો છે. રસ્તાઓ ઉપરાંત યાત્રાના દરેક કેમ્પ પર ગેસ્ટહાઉસ અને થ્રી-સ્ટાર હોટલો, શોપીંગ સેન્ટર, મેડીકલ સ્ટોર, દવાખાનાની સુવિધા પણ થવા માંડી છે. કૈલાસ અને માનસરોવર ક્ષેત્રમાં પણ સુખ-સુવિધાની દૃષ્ટિએ જબરદસ્ત સુધારા થઈ રહ્યા છે. એ દૃષ્ટિએ તિબેટમાં પણ હવે ઝડપી સુવિધાઓ માટે ચીનાઓ કમર કસી રહ્યા છે. એવું લાગે છે.

તિબેટના નાનકડાં છતાં વિરાટ બર્ફાચ્છાદિત પ્રદેશમાં ૭૦% જમીન ઘાસવાળી છે. જેમાં સાત કરોડથી વધુ પ્રાણીઓ ઊછરે છે. અને એને પાળવા ૧૦ લાખથી પણ વધુ તિબેટી ભરવાડો છે. યાક શીંગડાવાળી ગાય જેવું પ્રાણી છે. એ દૂધ આપે છેે. અને ખેતીમાં પણ કામ આવે છે. યાક પર બેસીને યાત્રિકો પરિક્રમા પણ કરી શકે છે. અને માલ સામાનની હેરફેર માટે પણ ઉપયોગી છે. તિબેટીયનો એટલા બધા માંસાહારી છે કે કોઈ પણ પ્રાણી હોય, એ પછી ગરોળી હોય કે ઉંદર, કૂતરા હોય કે ઘેટા એનું માંસ પણ ખાય છે. તિબેટીયનો ત્સાંપા નામની જવના લોટમાંથી બનાવેલી વાનગી ભરપૂર ખાય છે. આ ઉપરાંત માખણવાળી ખારી ચા પીવાનું ચલણ પણ વધુ છે.

હિમાલયની પડોશમાં આવેલો તિબેટ ૧૮૦૦૦ થી ૨૯૦૦૦ ફૂટ ઊંચા પર્વતોથી ઘેરાયેલો દેશ છે. વિશ્વનું સૌથી ઊંચું શિખર માઉન્ટ એવરેસ્ટ (૨૯૦૨૮ ફૂટ) પણ અહીં આવેલ છે. સ્થાનિક લોકો આ શિખરને ‘ચોમો લાંગમા’ નામે ઓળખે છે. અહીંં વરસાદ ખૂબ ઓછો પડે છે. માત્ર જાન્યુઆરી અને જુલાઈ મહિનામાં અમુક જગ્યાએ વરસાદ પડે છે.

(ક્રમશઃ)

~ શ્રી નૂતન સૌરાષ્ટ્ર

ચીંગારી કોઈ ભડકે તો સાવન ઉસે બુઝાયે...સાવન જો અગન લગાયે ઉસે કોન બુઝાયે... લાગે છે આવું જ કઈ સરકારી વીમા કંપનીઓ સાથે થઈ રહ્યું છે. બીજાનું વીમો ઉતારતી ત્રણ રાષ્ટ્રીય કંપનીઓ, ઓરીએન્ટલ અને યુનાઇટેડ જેવી વીમા કંપનીઓને આ વર્ષે લગભગ ૪૨૦૦ કરોડના નુકશાન સાથે લોસ માં છે. જ્યારે ખાનગી ક્ષેત્રની વીમા કંપનીઓએ નફો કર્યો છે. સરકાર દ્વારા સંચાલિત ટેલીફોનિક કંપની બીએસએનએલ ને પણ નુકશાન મા છે તેવોએક અહેવાલ છે. ત્યારે વિમાન બનાવતી હિન્દુસ્તાન એરોનોટિક્સ કંપની પણ લોસ માં છે. સરકારની એયર ઇન્ડિયા જે વિમાન બનાવે છે એ કંપની પણ હાલ ખોટ માં છે.અને જગપ્રસિદ્ધ જેટ એવરેજ એરલાઇન્સ જેવી કંપનીઓ બંધ થઈ ગઈ. પરંતુ સરકારી તમામ વીમા કંપનીઓ લોસ માં છે પણ ખાનગી વીમા કંપનીઓ આ ક્ષેત્રે બાજી મારી રહી છે અને તેજી થી આગળ વધી રહી છે. અને હવે લોકોના મુખે ચર્ચા થઈ રહી છે કે ૨૦૩૦ સુધીમાં ભારત ૧૦ ટ્રીલિયન અર્થવ્યવસ્થા ધરાવતો દેશ બનશે. આને આપણે નાના પાટેકર ની શૈલીમાં કહેવું સારું છે...પણ હવે પછી શું થશે....જો સરકારી કંપનીઓ ૬-૭હજાર કરોડની ખોટ કરે છે, તો ૧૦ ટ્રીલિયન નહિ પછી ૫ ટ્રીલિયન વાળું દેશ ક્યારે બનશે.

લોકો જાણતા નથી કે દેશની અર્થવ્યવસ્થા વિશે નિષ્ણાંતો શુ કહી રહ્યા છે. નાણાં પ્રધાને તેનો ખુલાશો કરવો જોઈએ.નહિતર છેવટે,આ વસ્તુઓ કડવી સત્ય છે..?

૨૦૧૮ની વર્ષમાં આ ત્રણ કંપનીઓએ નફો કર્યો. પછી શું એવું થયુ કે ૪ હજાર કરોડ થી પણ વધારે લોસ થયુ કેમ...? શુ લોકોએ પોતાનું વીમો લેવાનું બંધ કરી દીધું..? અન્ય પણ સરકારી નિગમ ખોટ માં ચાલી રહી છે. જીઓ ખૂબ સરસ રીતે ચાલી રહ્યું છે ત્યારે બીએસએનએલ લોસ માં છે. પેલા લોકો બીએસએનએલ ની વાહ વાહ કરતા હતા, અને એજ લોકો આજે એમ કહે છે કે સાહેબ બીએસએનએલ નહિ ચલતા..! ત્યારે ખાનગી કંપની પણ એજ ધધાં કરી રહી છે જે બીએસએનએલ કરે છે. પરંતુ છતાં સરકારી કંપની ખોટમાં અને ખાનગી સૌથી આગળ...! શુ આ વિશે એની તપાસ ન થવી જોઈએ....! સરકારી કંપનીને ખોટમાં મૂકવા માટે કોઈ મોટા અધિકારીઓને જવાબદાર ઠેરવવામાં આવ્યા છે...? આ પ્રશ્નોના જવાબ તો છે પણ તમને મળશે નહીં.

અનેક સરકારી બેંકો ખોટમાં ચાલી રહી છે. સરકારે કેટલીક બેન્કોને એકમાં મર્જ કરી દીધી અને સરકારી બેંકોના ખર્ચ ઘટાડયો અને પણ બચાવ્યો. એજ રીતે ત્રણ સરકારી વીમા કંપનીઓ જે નુક્શાનમાં છે, ત્યારે સરકારે હવે અન્ય ત્રણ વીમા કંપનીને મર્જ કરી ખોટમાંથી બહાર લાવવી પડશે. એર ઇન્ડિયા વિમાન કંપની ચલાવવા માટે અરબો-ખરબો રૂપિયાનો ખર્ચ કરવામાં આવી રહ્યો છે તે પશ્ચાત પણ કંપનીઓ ચાલી રહી છે.

તેને ચલાવવા માટે કરદાતાઓના નાણાંનો ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે. સરકારે તેની તપાસ કરવી જોઈએ.વિદેશી દેશોની જેમ ભારત માં પણ લોકોએ દરેક નાની થી નાની વસ્તુનો વીમો લેવાની ટેવ પાડવી જોઈએ. જેથી વીમા કંપનીની કામગીરી વધે અને ખોટમાંથી બહાર આવે. વાત કરીએ વિદેશની તો વિદેશ માં લોકોનું નાના માં નાની વસ્તુ નો વીમો હોવો જોઈએ... અને આપણા નવા ભારતમાં પણ નિયમ લાગુ થવું જોઈએ. ત્યારે પણ આ ખોટ વાળી ત્રણ સરકારી કંપનીઓને કામ મળશે અને લોકોને સુરક્ષા મળશે. પરંતુ હવે લાગે છે કે બીજાનું વીમો કરતી કંપનીઓ નો જ હવે વીમો ઉતારવો ન પડે...! જો સરકારે તેમના કામ પર વિશેષ ધ્યાન આપવું જોઈએ, ત્યારે જ આ વીમા કંપનીઓ ખોટમાંથી બહાર આવશે અને જીઓ સાથે નફના માર્ગ પર આગળ વધશે...!(જી.એન.એસ)

~ શ્રી નૂતન સૌરાષ્ટ્ર

(જી.એન.એસ,પ્રશાંત દયાળ)

દારૂના મામલે ગુજરાતની પ્રજા અને ગુજરાત સરકાર બેવડા ધોરણો રાખે છે, ગુજરાતમાં ખુલ્લે આમ દારૂ વેચાય છે તેવી ગુજરાત સરકારને ખબર હોવા છતાં રોજ નવા નુસ્ખા કરી દારૂબંધીનો કડક અમલ કરવામાં આવી રહ્યો હોવાનો દાવો કરે છે. બીજી તરફ ગુજરાતમાં ૬૫ હજાર જેટલી હેલ્ખ પરમીટ આવેલી છે. જેમની પાસે દવા તરીકે દારૂ પીવાનો પરવાનો છે, પણ એક વર્ષ પહેલા ગૃહ વિભાગે તેમાં તવા તીકડમ કરી નિયમો બદલ્યા જેના પરિણામે નશાબંઘી ખાતાની પરમીટની સંપૂર્ણ કામગીરી બંધ થઈ ગઈ હતી. આખરે એક વર્ષ બાદ ફરી જુના નિયમ પ્રમાણે પરમીટ આપવાનો નિર્ણય કરતા હાલમાં પરમીટ રિન્યૂ કરવાના રીતસરના ટોળા ઉમટી પડે છે. જેને કાબુમાં લેવા માટે સિવિલ હોસ્પિટલ દ્વારા સિક્યૂરિટી ગાર્ડ રાખવા પડે છે.

નશાબંધી ખાતાના જુના નિયમ પ્રમાણે ગુજરાતમાં રહેતા નાગરિકને દારૂનો પરવાનો મેળવવો હોય તો આરોગ્યના કારણસર તેમને હેલ્થ પરમીટ આપવામાં આવતી હતી. હાલમાં ગુજરાતમાં ૬૫ હજાર નાગરિકો પાસે હેલ્થ પરમીટો છે. આ હેલ્થ પરમીટ આપવાનું કામ જે તે નશાબંધી અધિકારી અને સિવિલ હોસ્પિટલના ડૉકટરો કરતા હતા, પરંતુ એક વર્ષ પહેલા ગૃહ વિભાગના અધિકારીઓએ પરમીટમાં ભ્રષ્ટાચાર થાય છે. તેવા કારણોસર નિયમો બદલી રાજ્યમાં કુલ છ જ હોસ્પિટલમાં આ કામગીરી કરવાનો નિર્ણય કર્યો હતો. આ ઉપરાંત રાજ્યની છ મોટી સિવિલ હોસ્પિટલમાં પણ ડૉકટર-નશાબંધી વિભાગ અને ગૃહ વિભાગના અધિકારી આમ ત્રણ વ્યકિતની પેનલો તૈયાર કરી હતી.

જેના કારણે કચ્છમાં રહેતી વ્યકિતને પરમીટ માટે રાજકોટ અથવા અમદાવાદ સિવિલ હોસ્પિટલ સુધી ધક્કા ખાવા પડતા હતા, આ ઉપરાંત જયારે પણ પરમીટ ધારક પોતાને આપવામાં આવેલી તારીખે હાજર રહે ત્યારે પેનલમાંથી એક પણ અધિકારીની ગેરહાજરી હોય તો પેનલના અન્ય બે અધિકારી તે કામગીરી કરી શકતા ન્હોતા, આમ મોટા ભાગના કિસ્સામાં ત્રણે વિભાગના અધિકારીઓ ભેગા થવાનું કામ શકય જ બનતુ ન્હોતુ, આ દરમિયાન જેમની પરમીટ રિન્યૂ કરવાનો વખત આવ્યો હતો. તેઓ નિયમ પ્રમાણે પોતાની પરમીટ રિન્યૂ કરાવવા માટે ફોર્મ ભરતા હતા, પણ જે તે હોસ્પિટલમાં જઈ તે ફોર્મ ત્યાં જ પડયા રહેતા, આમ એક એક વર્ષ થવા છતાં પરમીટ રિન્યૂ થતી ન્હોતી.

આ મામલે હોબાળો થતાં ગૃહ વિભાગે ફરી જુના નિયમ પ્રમાણે પરમીટ આપવાનો આદેશ કરતા જે તે હોસ્પિટલમાં ગયેલા ફોર્મ પરત નશાબંધી ખાતામાં પાછા ફર્યા હતા, એકલા અમદાવામાં સોલા સિવિલમાંથી ૨૫૦૦ ફોર્મ પાછા ફરતા તે તમામ અમદાવાદ સિવિલમાં મોકલી આપવામાં આવ્યા છે. હવે સ્થિતિ એવી નિર્માણ થઈ કે સપ્હાતમાં બે દિવસ મંગળવાર અને ગુરૂવારના દિવસે પરમીટ આપવાનું કામ થાય છે. તે પણ રોજના બે કલાક જ આ કામગીરી કરવાની હોય છે. બે કલાકમાં પચાસ કરતા વધુ વ્યકિતને ડૉકટર તપાસી શકતા નથી. આમ આખા મહિનામાં માત્ર ચારસો વ્યકિતઓને તપાસી તેમને પરમીટ મળી શકે તેમ છે કે, નહીં તેની ડૉકટર ભલામણ કરી શકે તેમ છે. જેની સામે હાલમાં ૨૫૦૦ અરજી પડતર છે અને બીજી તરફ રિન્યૂનો સમય થઈ રહ્યો હોય તેવી નવી અરજીઓ સતત આવી રહી છે.

ગુજરાત પોલીસે હમણાં સુધી અનેક આતંકીઓને ઠાર માર્યા છે, આતંકવાદીઓ ગુજરાતમાં આવી ગયા છે તેની જાણકારી મેળવી લેતી ગુજરાતની સ્માર્ટ પોલીસ દારૂના મામલે ભોંઠ સાબીત થાય છે. હવે ગૃહ વિભાગના આદેશથી ગુજરાત સીઆઈડી ક્રાઈમ દ્વારા દારૂને પકડવા માટે સોશ્યલ મીડિયાનો સહારો લીધો છે. જેમાં એક વોટ્‌સએપ નંબર જાહેર કરવામાં આવ્યો છે જેમાં રાજ્યનો નાગરિક કયાં દારૂ વેચાય છે અને દારૂ પીવાય છે તેની જાણકારી આપી શકશે, પોલીસનો દાવો છે કે માહિતી આપનારની ગુપ્તતા જાળવામાં આવશે જો કે પોલીસ ગુપ્તતા જાળવશે તે વાત ઉપર સામાન્ય પ્રજાને ખાસ ભરોસો નથી.

પરંતુ જે પોલીસ આતંકીઓને શોધી શકતી હોય તે પોલીસસને ગુજરાતમાં દારૂ કયાં અને કેવી રીતે આવે છે તેની ખબર ના હોય તે વાતમાં માલ નથી, ગુજરાતના ખાસ જિલ્લામાં પોસ્ટીંગ માટેનો ભાવ પણ ત્યાંના દારૂના ધંધાને આધારે હોય છે આમ રાજ્યના કોન્સટેબલથી લઈ ડીજીપી સુધીના અધિકારીને ખબર છે કે દારૂનો ધંધો કોણ, કયાં અને કેવી રીતે ચલાવે છે. જે પેટે પોલીસની ભાષામાં ભરણ પણ આપવામાં આવે છે આમ છતાં હવે સ્સેટ મોનીટરીંગ સેલને વોટસઅપ ઉપર દારૂની માહિતી મેળવવાની જવાબદારી સોંપી બીલાડીને ખીરનું રખોપુ આપવા જેવી વાત છે.

~ શ્રી નૂતન સૌરાષ્ટ્ર

કોંગ્રેસ સ્વીકારી શકતું નથી કે ૩૭૦ મુદ્દે દેશમાંથી કોઈનું સમર્થન નહિ મળે

કાશ્મીર સમસ્યાનું અવરોધક પરિબળ કલમ ૩૭૦ , જે અલગતાવાદીએ તેમનું હથિયાર બનાવ્યું હતું , તે હવે રહ્યું નથી . ૭૦ વર્ષથી સંઘ - ભાજપ - શિવસેના જેવાં રાષ્ટ્રવાદી અને હિન્દુત્વ તરફી પક્ષો અને સંસ્થાઓ ૩૭૦ ની કલમ દુર કરવાની માંગણી કરતા હતા . પરંતુ મુસ્લિમ તૃષ્ટિકરણ થી સત્તામાં આવવાની લાલસાથી કોંગ્રેસે ૩૭૦ ની કલમ એ વિરોધપક્ષ નો મુદ્દો ગણ્યો હતો . ૭૦ વર્ષમાં દેશને પારાવાર નુકસાન વેઠવું પડ્યું છે .

વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી તથા દેશના ગૃહમંત્રી અમિતભાઈ શાહે હિંમતભેર પગલું ભર્યું . ખુબજ આયોજન અને શિસ્તપૂર્વક ના સરકારના પગલા થી વિપક્ષ હેબતાઈ ગયો અને દેશની પ્રજામાં ખુશીની પરંસીમા જોવા મળી .

સંસદના બંને ગૃહોમાં કોંગ્રેસ પક્ષના બફાટ પછી કોંગ્રેસના નેતાઓ જ સ્વીકારતા થઇ ગયા છે કે અમારા પક્ષના આ વલણ પછી હવે ૨૦૨૪ ની ચુંટણીમાં ૧૫ બેઠકો મેળવવી અઘરી થઇ પડશે .

કોંગ્રેસના બફાટ પછી એક નેતાને મળવાનું થયું કાશ્મીર સમસ્યા , કલમ ૩૭૦ અને પાકિસ્તાન આ ત્રણે મુદ્દે વ્યાપક ચર્ચા થઇ . નેતાએ ઘણો બળાપો કાઢ્યો . તેમણે કહ્યું કે આખો દેશ ટી.વી. નાં માધ્યમથી જોઈ અને જાની રહ્યો છે કે , પાકિસ્તાને ૩૭૦ ની કલામના ઉદ્દે યુનો , અમેરિકા , ચીન અને મુસ્લિમ દેશોમાં તેમનો પક્ષ મુકવાનો પ્રયત્ન કર્યો , પરંતુ કોઈ પણ દેશે તેમને આ મુદ્દે સંભાળવાનો ઇનકાર કરી દીધો . ભારત દેશનો એક એક નાગરિક આ સ્થિતિથી વાકેફ છે . અને આમ છતાં અમારા રાષ્ટ્રીય નેતાઓ કોઈજ બોધ પાઠ લેતા નથી . પાકિસ્તાન જેવીજ સ્થિતિ કોંગ્રેસની છે . સંસદ ભવન અને નિવેદનબાજી થી કાશ્મીર અને ૩૭૦ ની કલમ અંગે ઘણી દલીલબાજી કરી . પરંતુ દેશના કોઈ એક ખૂણામાંથી પણ સમર્થન મળ્યું નથી . પાકિસ્તાનના વિદેશ પ્રધાને તો જાહેરમાં એકરાર કર્યો કે કાશ્મીરની કલમ ૩૭૦ ના મુદ્દે આપણને વિશ્વમાંથી કોઈ દેશ સાથ આપવા તૈયાર નથી . પરંતુ કોંગ્રેસના અમારા કાશ્મીરના ઈતિહાસ ને વાગોળતા નેતાઓ સ્વીકારવા તૈયાર જ નથી કે દેશની પ્રજા તમારી સાથે નથી . પ્રજાની નાડ પારખ્યા વિના ઓટના સ્વાર્થ ખાતર ખેલાતી રાજનીતિથી સમગ્ર પક્ષને નુકસાન વેઠવું પડે છે .

અન્ય એક નેતા સાથે રૂબરૂ માં વાતચીત થઇ . તેમણે આકરા શબ્દોમાં કાશ્મીરી નેતા ગુલામ નબી આઝાદની જાટકણી કાઢી . કાશ્મીર સમસ્યામાંથી અબજોપતિ બનેલા ગુલામ નબી એ વિદેશોમાં મોટા રોકાણો કર્યા હોવાનો આક્ષેપ પણ કોંગ્રેસનાં જ ગુજરાતી નેતાએ કર્યો . ગુલામ નબી ને દુખે છે પેટમાં અને કૂટે છે માથું . તેમની કરોડોની કમાણી હવે બંધ થઇ જશે . જેથી સંસદમાં અને સંસદ બહાર પ્રજાની લાગણી ઉવેખીને નિવેદનો કરે છે .

એક દક્ષીણ ગુજરાતના નેતા સાથે વાતચીતમાં તેમણે કહ્યું કે અમારા નેતાઓ વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદીથી એટલા પ્રભાવિત છે , કે કોંગ્રેસ મુક્ત ભારત કરવાના મોદી સાહેબના એજેન્ડાને અમારા જ નેતાઓ સફળ બનાવવાના કામે લાગ્યા છે . અને લાગે છે કે અત્યારે હજુ પક્ષ પ્રમુખનો મુદ્દો સંપૂર્ણ હલ થયો નથી . આગામી સમયમાં કદાચ પક્ષની બેઠકમાં ત્રણ લીટીનો ઠરાવ આવે પણ ખરો કે હવે કોંગ્રેસ પક્ષનું વિસર્જન કરવામાં આવે છે . છેલ્લી બંને ચુંટણીમાં ભાજપ જીત્યું નથી , કોંગ્રેસ હારી છે . પ્રજાની લાગણીથી સામા પ્રવાહે ચાલવાની રાજનીતિ શીખાવ નેતાઓ જ કરી શકે . અમારી આખી પેઢીએ હવે કશું કરવાનું રહેતું નથી , સિવાય કે પ્રભુ ભજન. પંદરેક વર્ષ તો ભાજપ સત્તામાં રહેશે એવું લાગે છે .

વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદી એ ૩૭૦ ની કલમ દુર કરીને જે વમળો સર્જ્યા છે , તેમાં વિપક્ષ તણાઈ જશે - ડૂબી જશે . એવું અત્યારે લાગે છે .

કોંગ્રેસ પ્રમુખ પદે સોનિયા ગાંધીની નિયુક્તિ

લોકસભાની ચુંટણીના પરિણામો નાં આઘાતથી કોંગ્રેસ પમુખ રાહુલ ગાંધીએ પ્રમુખ પદેથી રાજીનામું ધરી દીધું હતું . આ પરંપરા જૂની છે , થોડો સમય આવું ચાલે અને પછી ઘીના ઠામમાં ઘી પડી રહે . રાજીનામાં નો સ્વીકાર થાય . પરંતુ રાહુલ ગાંધીને સમજાઈ ગયું કે ભાજપ કહે છે તે સાચું જ છે . તેઓ હજુ પપ્પુ જ છે . એટલે આવડી મોટી જવાબદારી સંભાળી શકાય જ નહી . જેથી રાજીનામાંના મુદ્દે મક્કમ રહ્યા .

આખરે નાં વિહોણી કોંગ્રેસે પક્ષના નેતા નક્કી કરવા ઝ્ર.ઉ.ઝ્ર ની બેઠક બોલાવી આ બેઠકમાં પાંચ ઝોનના પાંચ નેતાઓની કમિટી બપોરે ૧ વાગે રચવામાં આવી . કમિટીએ સાંજે તેમના અહેવાલ રાજુકારવાનું નક્કી થયું . અને રાત્રે ૮ વાગે કોંગ્રેસના પ્રવક્તાએ જાહેરાત કરી કે તમામ પાંચ સભ્યોએ સર્વ સંમતિથી સોનિયા ગાંધીનું નામ નક્કી કર્યું છે . જેથી સોનિયાજી પક્ષના પ્રમુખ તરીકે નિયુક્ત થયા છે .

આ ઘટનાને સોશિયલ મિડીયામાં જુદી રીતે રજુ કરવામાં આવી . પાંચ સભ્યો પૈકી દરેકે અલગ અલગ નામ રજુ કર્યું હતું . પ્રથમ સભ્યએ કહ્યું હતું કે પક્ષ પ્રમુખ તરીકે રાજીવ ગાંધીના પત્નીને મુકો , બીજા સભ્યએ કહ્યું હતું કે પ્રમુખ તરીકે તો ઇન્દિરા ગાંધીના પુત્રવધુ જ ચાલે , ત્રીજા સભ્યએ કહ્યું કે પ્રમુખ પડે રાહુલ ગાંધીના માતા જ ચાલે , ચોથા સભ્યએ કહ્ય હતું કે પ્રમુખ અડે તો પ્રિયંકા ગાંધી ( વાડરા ) નાં માતા જ ચાલે , જયારે પાંચમાં સભાનું કહેવું હતું કે કોંગ્રેસના પ્રમુખ પડે વાડરા ના સાસુ જ ચાલે .

આ પાંચ અલગ મત હોવા છતાં નામ રજુ થયું સોનિયાજી તો પાંચેની વાત યોગ્ય ઠરવાથી તમામ સભ્યો એ સ્વીકાર કર્યો અને સોનિયા ગાંધી ફરી પ્રમુખ બની ગયા .

દેશના સૌથી જુના ૧૩૦ વર્ષના કોંગ્રેસ પક્ષની આજે આ સ્થિતિ છે . દેશને મોદી જેવાં સારા શાસકની સાથે યોગ્ય વિપક્ષની પણ જરૂર છે જ પરંતુ તેનો અભાવ દેશના લોકો જોઈ રહ્યા છે.

~ શ્રી નૂતન સૌરાષ્ટ્ર

(જી.એન.એસ,પ્રશાંત દયાળ)

થોડા દિવસ પહેલા અમદાવાદ પોલીસમાં ફરજ બજાવતા પોલીસ ઈન્સેપકટર નવજીવન ટ્રસ્ટ ખાતે આવ્યા, પુરા પોલીસ યુનિફોર્મમાં હતા, છ ફુટ ઉંચાઈ, કમરમાં સરકારી પીસ્તોલ તેમનો પોલીસ અધિકારી તરીકેનો રૂઆબ વધારતી હતી, તેઓ નવજીવન ટ્રસ્ટથી સંપુર્ણપણે અજાણ હતા, તેમણે મને નવજીવન ટ્રસ્ટ વિશે પુછયુ એટલે ગાંધીજી દ્વારા ૧૯૧૯માં શરૂ કરવામાં આવેલા નવજીવન ટ્રસ્ટની આછી પાતળી જાણકારી આપી, તેમને નવજીવન બતાડયુ, થોડી વાર પછી તે કાચના કબાટની અંદર રહેલા પુસ્તકો તરફ જોઈ રહ્યા , ઘણા પુસ્તકોના નામ તેમણે વાંચ્યા, પછી મને પુછયુ કે આ પુસ્તકમાંથી હું કઈ ખરીદવા માગુ તો ખરીદી શકૂ,? મેં કહ્યુ ચોક્કસ તમારે કયુ પુસ્તક ખરીદવુ છે? તેમને મને કહ્યુ મારે ગાંધીના સત્યના પ્રયોગો જોઈએ છીએ, મને સુખદ આશ્ચર્ય થયુ કે કોઈ યુવાન પોલીસ અધિકારી તમારી પાસે ગાંધીની આત્મકથા લેવા આવે, મેં તેમને કહ્યુ તમને આત્મકથા તો મળશે પણ નવજીવન તરફથી ભેટ સ્વરૂપે આપીશ તમારે કોઈ કિમંત ચુકવવાની નથી, મેં તરત તેમના હાથમાં આત્મકથા લાવી મુકી.

તેમણે હાથમાં ગાંધીની આત્મકથા લેતા જાણે તેમના શરિરમાંથી કોઈ રોમાંચ પસાર થયો હોય તેવુ હું તેમના ચહેરા ઉપર જોઈ શકતો હતો, તેમણે એક ક્ષણ વિચાર કર્યો અને કહ્યુ મારી એક વિનંતી છે કે ગાંધીની આત્મકથા મફત લેવી સારી બાબત નથી, તમે મારી પાસેથી તેની કિમંત લઈ લો, મેં પૈસા લેવાની ના પાડી તે સતત મને વિનંતી કરતા રહ્યા, તેમણે મને કહ્યુ આત્મકથાની કિમંત સ્વરૂપે નહીં તો મારા તરફથી નાનકડી ભેટ સમજી તે લઈ લો ,, મેં તેમની જાણકારીમાં વધારો કરતા કહ્યુ ગાંધીજી ૧૯૪૦માં પોતાનું વસીયત કરતા ગયા જેમાં લખ્યુ છે કે નવજીવન ટ્રસ્ટ દાન અને અનુદાન લેશે નહીં, એટલે અમે ભેટ લઈ શકતા નથી, આ સાંભળી આ પોલીસ અધિકારીને વધુ આશ્ચર્ય થયુ તેમણે મને તો પણ નવજીવન ચાલે છે કેવી રીતે મેં કહ્યુ ગાંધીજીની વસીયત પ્રમાણે તેમણે જે કઈ લખ્યુ છે તેનો અધિકાર તે નવજીવનને આપતા ગયા અને ગાંધી સાહિત્યના વેચાણમાંથી જે કઈ મળે તેનાથી છેલ્લા ૧૦૦ વર્ષથી નવજીવન ચાલે છે.

પોલીસ અધિકારી મારી સામે જોતા રહ્યા તેમણે ખીસ્સામાં હાથ નાખી એક હજાર રૂપિયા બહાર કાઢયા અને મને કહ્યુ મને એક હજાર રૂપિયા જેટલી આત્મકથા આવે તે આપો, મેં તેમને એક હજાર રૂપિયાનું બીલ આપ્યુ તેમણે કહ્યુ મારે માટે એક આત્મકથા બસ છે, બાકીની આત્મકથા તમે બીજા લોકોને આપજો, મને આ યુવાન પોલીસ અધિકારીને મળી લાગ્યુુ કે ગુજરાતે ગાંધીને ઓળખવામાં અને ગાંધી ભણાવવામાં ભલે મોડુ કર્યુ પણ ગાંધી આટલો જલદી ભુલાય તેમ નથી, આ ખાખીધારી યુવાન પોલીસ અધિકારીને ગાંધી અને ગાંધીની ખાદી સાથે કોઈ નિસ્બત ન્હોતી, છતાં તેની અંદર રહેલો ગાંધી તેની સારપને બહાર લાવી રહ્યો હતો, આપણે હમણાં ગાંધીની ૧૫૦મી જન્મ જયંતિ ઉજવી રહ્યા છીએ દેશભરમાં ગાંધીની જયંતિના નામે વિવિધ કાર્યક્રમો થઈ રહ્યા છે, પણ ખાસ કરી ગુજરાતમાં ગાંધી એક સરકારી કાર્યક્રમ બની રહી ગયા છે, ગાંધી સાહિત્યનું પ્રસિધ્ધ કરવાનું કામ કરતા નવજીવન પાસે વિવિધ રાજય સરકારો દરેક વર્ષે ગાંધીની આત્મકથા સહિત વિવિધ સાહિત્ય ખરીદી પોતાના રાજયના વિધ્યાર્થીઓને આપે છે,

પરંતુ ૧૯૬૦માં મહારાષ્ટ્રથી ગુજરાત અલગ થયા બાદ ગુજરાત સરકારે આત્મકથાની એક પણ પ્રત ખરીદી હોય તેવુ બન્યુ નથી હું જયારે ૧૯૬૦થી વાત કરૂ છુ તેમાં કોંગ્રેસ અને ભાજપ સહિત જેટલી પણ સરકારો અસ્તીત્વમાં આવી તે તમામની વાત કરૂ છુ એક પણ પક્ષની સરકારે ગુજરાતના બાળકો આત્મકથા વાંચે અને ગાંધીને સમજે તેવો કોઈ પ્રયાસ કર્યા નથી તેના કરતા સાવ વિપરીત જયાં સામ્યવાદનો દબદબો કહ્યો તેવા કેરળમાં સૌથી વધુ મલયાલમ ભાષામાં ગાંધીની અત્મકથા વેચાઈ અને સમજાઈ છે., અહિયા દોષ માત્ર ગુજરાત સરકારનો જ છે તેવુ પણ નથી ગુજરાતની ગાંધી સંસ્થાઓ પણ તેના માટે એટલી જ જવબદાર છે ગાંધી સંસ્થાઓના કર્તાહર્તા પોતાની સંસ્થામાં બેસી રહ્યા તેમણે માની લીધુ કે કોઈને ગાંધી સમજવો છે તો આપણી પાસે આવશે, પણ ગાંધી કોઈ સંસ્થાનો ન્હોતો, ગાંધીનો વિશ્વ માનવ છે તેને વાંચવા કરતા તેને જીવવો પડે તો જ ગાંધી સમજાય, પણ ગાંધી સંસ્થાઓ પણ પોતાના વ્યકિતગત રાજકારણમાં અટવાઈ ગઈ અને ગાંધી ભુલાતો ગયો.

આવી સ્થિતિમાં પણ ગાંધીને ભુલવો અથવા ગાંધીને સામાન્યથી દુર કરવો સહેલો નથી કારણ હું જે યુવાન પોલીસ અધિકારીને મળ્યો અને મે તેની અંદર રહેલા ગાંધીને જોયો ત્યારે મને કાકાસાહેબ કાલેલકરે ગાંધીજી મીટે કહેલુ વાકય યાદ આવ્યુ કે ગાંધીજી સામેની વ્યકિતમાં રહેલી સારપને ઓળખી શકતા હતા અને તેની સારપને જગાડી શકતા હતા, આવી સારપ દરેક નાની મોટી વ્યકિતમાં છે, કોણ શુ કરે છે અને કેવો છે તેની પળોજળમાં પડયા કરતા તેની અંદરની સારપને બહાર લાવવાનું કામ કરીએ તો પણ તે ગાંધીનું જ કામ કરે છે, કોઈ વ્યકિત રેસ્ટોરન્ટમાં વધેલુ જમવાનું ગરીબો સુધી પહોંચાડે છે, કોઈ ગરીબ બાળકોને ભણાવે છે, કોઈ વૃધ્ધનો હાથ પકડી તેને રસ્તો ઓળંગવામાં મદદ કરે છે તો કોઈ પોલીસ પાણીમાં ફસાયેલા બાળકોની મદદે પહોંચે તો તો મારા મતે આ બધા જ ગાંધી છે, ગાંધી આજે પણ આપણામાં જીવે છે આવતીકાલે પણ જીવશે તમે જયારે બીજાને મદદ કરતી વ્યકિતને જુવો ત્યારે તેને સલામ કરજો કારણ તેની અંદર પણ એક ગાંધી છે.

~ શ્રી નૂતન સૌરાષ્ટ્ર

નાનો મોટો વ્યવસાય શરૂ કર્યા બાદ કેટલા સમય સુધી કોઇ તેની બેલેન્સ શીટ ના તપાસે? એક મહિનો, બે મહિના, ત્રણ મહિના વધુમાં વધુ એક વર્ષ બે વરસ પછી શુ? ગમે તેવો બિઝનેશમેન પણ પોતાની બેલેન્સશીટ તપાસવા બેસી જ જાય. અને આટલા સમયમાં શુ મેળવ્યું એના આંકડા લગાવે.આપણા સૌની પણ આવી જ એક ફરજ છે. જે આપણે સૌ અકબરી લોટાની જેમ વિસરી ગયા હોય તેમ લાગે છે.ભારતરૂપી દુનિયાના સૌથી મોટા લોકતંત્રની આજે આપણે સૌ દેશવાસીઓ ૭૩મી સ્વતંત્રતાની વર્ષગાંઠ ઉજવવા જઇ રહ્યા છીએ ત્યારે આઝાદીના સાત દાયકા સુધી આપણે શુ મેળવ્યું, શુ ગુમાવ્યું? એ જોવાની આપણી નૈતિક ફરજ નથી?આજે આપણે ખુલી હવામાં શ્વાસ લઇ રહ્યા છીએ તો એ અસંખ્ય શહીદો અને સ્વતંત્રતા સંગ્રામના નરબંકાઓની બલિદાનને આભારી છે. તેઓએ આઝાદીના બીજ રોપ્યાઅને પોતાના લોહીથી તેનું સિંચન કર્યું હતું. જે બીજ આજે આઝાદીના ૭૩ વર્ષોમાં વિશાળ વટવૃક્ષનું રૂપ લઇ ચુક્યું છે અને આપણે તેના મીઠા ફળ ચાખી રહ્યા છીએ.આઝાદીના આ વર્ષોમાં હિન્દુસ્તાને તમામ ક્ષેત્રોમાં વિકાસ કર્યો છે. વિજ્ઞાન હોય કે પછી કૃર્ષિ, સાહિત્ય હોય કે ખેલ.આજે ઘણા ખરા ક્ષેત્રોમાં દેશનો તિરંગો લહેરાઇ રહ્યો છે ત્યારે આ બધાની વચ્ચે આપણે ઘણું બધુ ગુમાવ્યું પણ છે. સમાનતાવાદી દ્રષ્ટિકોણ, નૈતિક મૂલ્યો, ધાર્મિક સહિષ્ણુતા, પરસ્પરનો પ્રેમ અને ભાઇચારો સહિત ઘણું બધુ. આમાંથી કેટલીક એવી બાબતો છે કે જે મુદ્દે જો હમણાં નહીં વિચારીએ તો કદાચ આપણે ઘણું બધુ ગુમાવી બેસીશું જેમ કે અંગ્રેજોની ગુલામીમાંથી છુટેલા આપણે ધીમે ધીમે અંગ્રેજીના ગુલામ બની રહ્યા છીએ, બાળકોને અંગ્રેજી શિક્ષણ અપાવવાનો મોહ આપણી માતૃભાષા અને રાષ્ટ્ર ભાષાને પતાવી દેશે. આપણે જાગીશુ ત્યારે કદાચ ઘણું મોડુ થઇ ચુંક્યુ હોય તો નવાઇ નહીં, કારણ કે આજે આપણી આંખો આગળ માત્ર એ.બી.સી.ડી જ દેખાય છે.અંગ્રેજી અફસરોની ચુંગાલમાંથી છુટેલા આપણે આઝાદીના છ દાયકા બાદ પણ ગુલામી વેઠી રહ્યા છીએ. એ ગુલામી પછી ગંદા રાજકારણની હોય કે પછી ગંદા સમાજની હોય. કેટલાક કટ્ટરપંથીઓના રવાડે ચડી આપણે આપણા જ ઘરને અંદરથી સળગાવી રહ્યા છીએ. તેની ઉપર પથ્થરમારો કરી રહ્યા છીએ. બોમ્બ ફોડી રહ્યા છીએ.ચંદ રૂપિયાની લાલચ કે પછી ભૂતકાળની કોઇ ઘટનાનો બદલો વાળવાની આપણી માનસિકતાને પગલે આપણે આંતકીઓના હાથા બની દેશદ્રોહ તરફ વળ્યા છીએ.બોલીવુડ, હોલીવુડ કે પછી પશ્ચિમિ ફેશનના નામે આપણે નગ્નતાને અપનાવી રહ્યા છીએ, જાણતા અજાણતા આપણે ઘરની આબરૂને આપણે બજારમાં લઇ જઇ રહ્યા છીએ. પોપ મ્યુઝિકના નામે આપણી દિકરીઓ ક્યાંય ખોટા હાથોમાં તો નથી સરકી રહીને?આ બધી બાબતો તપાસવાનો કે એના ઉપર વિચાર કરવાનો સમય પાકી ગયો હોય એવું નથી લાગતું?આપણા વડવાઓએ લોહી સિંચી આપેલી આઝાદીને આમ વેડફી દેવી યોગ્ય ગણાશે? શુ આવતી પેઢીને સંસ્કાર વગરની અને અંદરથી ખોખલી કરી કોઇની ગુલામ બનાવવી છે? ના. તો કોની રાહ જોઇ રહ્યા છો?આ બધી સમસ્યાઓ વચ્ચેથી દેશને કેવી રીતે વિકાસના પંથે, શાંતિના માર્ગે આગળ લાવી શકાય. આઝાદ ભારતની ૭૩મી વર્ષગાંઠે આપ શુ વિચારો છો? આ વર્ષોંમાં આપણે શુ મેળવ્યું અને શુ ગુમાવ્યુ?વિચાર કરો. બેસો કોમ્પ્યુટર સામે અને પ્રગટ કરો તમારા વિચારો, જો આ વિચારોમાંથી કોઇને નવી દિશા મળશે તો રાષ્ટ્રોત્સવની સાચી ઉજવણી કરી લેખાશે.

~ શ્રી નૂતન સૌરાષ્ટ્ર

તા.૧૭-૦૮-૨૦૧૫ શનિવાર

મેષ (અ.લ.ઈ.) :- તમારી મહેનતને યોગ્ય દિશામાં વાળવાની સલાહ છે જરૃર મનચાહી સફળતા મેળવશો. પરિવારમાં માંગલીક પ્રસંગો ઉભા થાય.

વૃષભ (બ.વ.ઉ.) :- રોજિંદા કાર્યને વળગી રહેજો મિલ્કત ઉપર કર્જ લેવાથી દૂર રહેજો સ્થળાંતરની ઇચ્છા ફળવાની પ્રવાસ થાય.

મિથુન (ક.છ.ઘ.) :- આળસવૃતિથી દૂર રહેજો નોકરીમાં ચીવટ રાખવી અધિકારી વર્ગ સાથે ગેર સમજોથી જાળવવું ગુસ્સા ટાળવો.

કર્ક (ડ.હ.) :- તમારા નિર્ણયો લાભ દાયક હશે. સંસ્થામાૈં સારો હોદ્દો મેળવશો. પરિવારના વડીલ વર્ગનો સહકાર સારો રહેવાનો.

સિંહ (મ.ટ.) :- સંતાનોની સગાઇના પ્રશ્નોમાં અવરોધો દૂર થાય મોસાળા પક્ષેથી લાભ મલે નોકરી પ્રમોશનની શકયતા ઉભી થાય.

કન્યા (પ.ઠ.ણ.) :- ન ગમતી વ્યકિત સાથે ચર્ચા વિચારણા કરવી પડે મિલ્કતના પ્રશ્નો ઉપર ધ્યાન દેવી જરૃરી રહે પ્રવાસનું આયોજન થાય.

તુલા (ર.ત.) :- જવાબદારીઓ વધવાની છે તમારી મહત્વકાંક્ષાઓને પૂર્ણ થતી જોઇ શકશો. ધાર્મિક યાત્રા પ્રવાસનું આયોજન થાય.

વૃશ્ચિક (ન.ય.) :- આર્થિક સ્થિતિમાં સુધારો થાય મહત્વની વ્યકિતનો સહકાર રહે. સામાજીક પ્રતિષ્ઠા વધે. નોકરીમાં સ્થિરતા રાખવી.

ધન (ભ.ધ.ફ.ઢ.) :- આત્મવિશ્વાસ જાળવી રાખજો જીવનસાથીને સહકાર દેજો ભાગીદારો સાથે વ્યર્થ વાદ-વિવાદન થાય તેનું ધ્યાન રાખજો.

મકર (ખ.જ.) :- તમારૃ જજમેન્ટ ખરેખર ગજબનું હોય છે. મિલકતના પ્રશ્નોમાં અનુકુળતા રહે. રાજકીય વ્યકિતની મુલાકાત લાભ દાયક રહે.

કુંભ (ગ.શ.સ.) :- જુના મિત્રોની મુલાકાત થાય. સ્વાસ્થ્ય બાબત સુધારો રહે. ધાર્મિક કાર્ય પાછળ ખર્ચ રહે. નોકરીમાં કાર્યભાર રહે.

મીન (દ.ચ.ઝ.) :- શેર સટ્ટામાં જાળવવું નોકરીને લઇને પ્રવાસ થાય વડીલો સાથે સુમેળ રાખવો મિલ્કતના પ્રશ્નો બાબત ઉતાવળ ન કરવી.

~ શ્રી નૂતન સૌરાષ્ટ્ર

વિક્રમ સંવત-ર૦૭૧, શાલિવાહન શક ૧૯૩૭,વીર સંવત રપ૪૧, ઇસ્લામીક સંવત-૧૪૩૬, તા.૧૭/૦૮/ર૦૧૫, શનિવાર, શ્રાવણ સુદ-૨, પતેતી

સૂર્યોદય-૬-૧૮, સૂર્યાસ્ત-૭-૦૮, જૈન નવકારશી -૭-૧૭,

આજની રાશિ : કુંભ (ગ.શ.સ.), નક્ષત્ર : શતતારાસૂર્ય-સિંહ

ચંદ્ર-વૃશ્ચિક

મંગળ-કર્ક

બુધ-સિંહ

ગુરૃ-સિંહ

શુક્ર-કર્ક

શનિ-વૃશ્વિક

રાહુ-કન્યા

કેતુ-મીન

હર્ષલ-મીન

નેપ્ચ્યુન-કુંભ

પ્લુટો-ધન- શુભ ચોઘડીયા -

૮-૦૪ થી ચલ-લાભ-અમૃત-

૧ર-પ૦ સુધી,૧૪-રપ થી શુભ-૧૬-૦૧ સુધી, ૧૯-૧ર થી શુભ-અમૃત-ચલ ર૩-રપ સુધી

- શુભ હોરા-

૭-૩ર થી ૧૦-૪૩ સુધી, ૧૧-૪૬ થી ૧ર-પ૦ સુધી, ૧૪-પ૭ થી ૧૮-૦૮ સુધી ૧૯-૧ર થી ર૦-૦પ સુધી

~ શ્રી નૂતન સૌરાષ્ટ્ર

લંડન,તા. ૧૩

મહિલાઓ અને મેકઅપ વચ્ચે ખૂબજ નજીકનાં સંબંધ છે. મેકઅપ અને મહિલા એકબીજાનાં પર્યાય પણ છે. પોતાનાં સમગ્ર જીવનકાળ દરમિયાન મહિલાઓ મેકઅપ પાછળ ૮૬ લાખ રૂપિયાનો અથવા તો એક લાખ પાઉન્ડની રકમનો ખર્ચ કરે છે.

બ્રિટનમાં તાજેતરમાં જ કરવામાં આવેલાં એક અભ્યાસમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે, એક પુખ્ત વયની મહિલા દર વર્ષે મેકઅપ ઉપર ૨૦૦૦ પાઉંડ અને દર સપ્તાહમાં ૪૦ પાઉંડ રકમ ખર્ચ કરે છે. ૫૭ ટકા મહિલાઓનું કહેવું છે કે, તેઓ પોતાનાં પાર્ટનરની સાથે મેકઅપ વગર કોઈપણ જગ્યાએ જવાનો ઇન્કાર કરી દેશે. બ્રિટનનાં જાણીતા અખબાર ડેઈલી મેલનાં અહેવાલમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે, સર્વેક્ષણમાં ૨૨૦૦ મહિલાઓને આવરી લેવામાં આવી હતી.

બે તૃતિયાંશ મહિલાઓએ કહ્યું છે કે, તેમનાં મેકઅપ કલેકશનને દૂર કરવા માટે ૫૫૦ પાઉંડની રકમ ખર્ચ કરવામાં આવશે જ્યારે ૧૦ પૈકીની એક મહિલાએ કહ્યું છે કે, આ ખર્ચ ૭૦૦ પાઉંડ સુધી હોઈ શકે છે. અભ્યાસમાં એમ પણ જાણવા મળ્યું છે કે, બ્રિટનની એક સરેરાશ મહિલાનાં મેકઅપ કલેકશનમાં ૫૪ સામગ્રીઓ હોય છે જેમાં બારથી વધુ દેશોનાં પ્રોડક્ટ પણ સામેલ હોય છે. આ તમામની કિંમત ૫૧૨ પાઉન્ડની હોય છે. આ રસપ્રદ સર્વેમાં અનેક મહત્વની બાબતનો પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. મેકઅપને લઇને મહિલાઓ હમેંશા સાવધાન રહે છે. મેકઅપને તે ખુબ મહત્વ આપે છે. મેકઅપને મહિલાઓ શરૂઆતથી જ મહત્વ આપે છે. મેકઅપને લઈને ભૂતકાળમાં પણ ઘણાં સર્વે અને સર્વેક્ષણ કરવામાં આવી ચૂક્યા છે પરંતુ હમેંશા એવું તારણ આવ્યું હતું કે, મહિલાઓે મેકઅપ ખૂબજ પસંદ છે અને આનાં ઉપર જંગી રકમ પણ ખર્ચ કરે છે. ખૂબસૂરત દેખાવા માટે મહિલાઓ ક્યારેય પણ બાંધછોડ કરતી નથી.

~ શ્રી નૂતન સૌરાષ્ટ્ર

ચોમાસાની સિઝનમાં નિયોન રંગો ખૂબ રંગ જમાવે છે. હાલમાં બોલિવૂડ પાર્ટીઝ અને ગેટ ટુ ગેધર તેમજ વિવિધ શોમાં આ રંગોના વસ્ત્રો ખૂબ જોવા મળે છે. આ સિઝનમાં આ એક નવો ટ્રેન્ડ બની રહ્યો છે.

હાલમાં હવે તહેવારોની અને રજાઓની સિઝન આવશે એવા સમયે જો તમારે બહાર જવું હોય તો તમે નિયોન રંગના વસ્ત્રો પસંદ કરી શકો છો.નિયોન એટલે એવા રંગો જે દૂરથી દેખાય, ખાસ કરીને જ્યારે વાદળછાયું વાતાવરણ હોય ત્યારે આ રંગોના હેવી વસ્ત્રો ખૂબ જમાવટ કરે છે.

હાલમાં તહેવારો પણ નજીક છે ત્યારે તમે આ પ્રકારના આઉટફિટ્‌સ પંસદ કરી શકો છો. મિત્રો દરેક ઋતુનો આગવો મિજાજ હોય છે જો તમે એ પ્રમાણે ડ્રેસિંગ કરશો તો નિતનવા ટ્રેન્ડ પ્રમાણે અપડેટ રહી શકશો. હાલન ફેસ્ટિવ સિઝન માટે નિયોન ગ્રીન ખાસ રંગ છે.

આ રંગમાં તમને સાદી કુર્તીથી માંડીને પલાઝો, ચણિયાચોળી, ગાઉન, ક્રોપ ટોપ, પુરૂષો માટેના ઝભ્ભા, શર્ટ તેમજ કોટી આ રંગોમાં જમાવટ કરી રહ્યા છે તેની , રેડ,સાથે બ્લૂ, યલો, કેસરી, ડાર્ક ગ્રીન જેવા રંગોનું કોમ્બિનેશન જોવા મળી રહ્યું છે.

તમે રજાઓ પ્લાન કરી રહ્યા હો તો નિયોન રંગો સાથેના શિફોન ગાઉન એકદમ યોગ્ય પસંદગી છે. આઉટિંગમાં લોકો વેર્સ્ટન કપડાં પસંદ કરે છે ત્યારે તમે નિયોન રંગોની કેપ્રી, શઓર્ટસ, ટીશર્ટ વગેરે પસંદ કરી શકો.

ફેશન નિષ્ણાતના જણાવ્યા પ્રમાણે આ રંગો ચોમાસામાં એકદમ કૂલ ફીલ કરાવે છે આપણી આસપાસના વાતાવરણમાં હરિયાળી હોય ત્યારે આવા નિયોન રંગો જોવાથી પણ રાહત તેમજ ઉર્જાનો અનુભવ મળે છે. અને ખાસ તો વાતાવરણથી પ્રભાવિત થઇને મોન્સુન સિઝન માટે લાઇટ અને ડાર્ક નિયોન ગ્રીન, યલો, બ્લૂ કલરના વસ્ત્રો તૈયાર થાય છે જે રિયોન મટીરીયલ્સના બનેલાં છે જે વરસાદી વાતાવરણમાં કમ્ફર્ટેબલ રહે છે.

ગુજરાતમાં વધારે કચ્છી વર્ક અને બાંધણીના વસ્ત્રોનું ચલણ છે, જેનો ટ્રેન્ડ ફોરેનમાં પણ જોવા મળે છે. જેમાં નેચરલ કલરથી ડ્રેસીસ તૈયાર કરવામાં આવ્યા છે. બ્લૂ, ગ્રીન, એક્વા બ્લૂ જેવા રંગો આંખોને તથા પોશાક પહેરનારને ઘણી રાહત આપે છે.

સાથે જ જો આ પ્રકારના ડ્રેસીસ હળવા કોટન મટિરિયલ કે પછી રેયોન જેવા કાપડમાંથી બનેલા હોય તો તે પરસેવો પણ સારી રીતે શોષે છે. અને એલિગન્ટ લુક.ઓફિસ વેર માટે પણ તમે નિયોન અથવા તો ગ્રીન કે પછી તેને રિલેટેડ કલરના કેપ ડ્રેસીસ અથવા તો સિંગલ ટોપની પસંદગી સરળતાથી કરી શકો છો વળી આ આ કલર ચોમાસાની સિઝનમાં સરળતાથી સંભાળ લ ઈશકાય તેવો છે તો અત્યારની મિશ્ર ઋતુમાં પણ તમે આ રંગને ન્યાય આપી શકો છો.

વસ્ત્રોની સાથે સાથે નિયોન ફૂટવેર પણ તમારા કલેક્શનમાં અગત્યનો ભાગ ભજવી શકે છેય. ઘણા લોકોને સંકોચ થતો હોય છે કે આવા ભડકાઉ રંગો પહેરવામાં કેવા લાગે.

પરંતુ જ્યારે તમે યોગ્ય કોમ્બિનેશન એકસેસરીઝ, ફૂટવેર સાથે આ પ્રકારના વસ્ત્રો પહેરશો તો એ તમારી સ્ટાઇલને વધારે અપડેટ કરશે.

~ શ્રી નૂતન સૌરાષ્ટ્ર

ચોળાનાં ભજિયા

સામગ્રીઃ એક વાટકો ચોળા, બે ડુંગળી, ૧ બાફેલું બટાકું, બે લીલા મરચાં, એક ચમચી અજમો, તળવા માટે તેલ, ૧/૨ ચમચી મરચું, ૧/૨ ચમચી મીઠું, થોડીક બારીક સમારેલી કોથમીર. રીત : ચોળાને ૫-૬ કલાક પાણીમાં પલાળ્યા બાદ મીઠાવાળા પાણીમાં બાફી લો. પછી તેને મિક્સીમાં બારીક ક્રશ કરી નાખો. તેમાં બટાકું, ડુંગળી, લીલાં મરચાં બારીક સમારીને નાખો.

મીઠું, મસાલો અને અજમો પણ ભેળવી દો. એક કડાઈમાં તેલ ગરમ કરી ધીમી આંચે તૈયાર મિશ્રણનાં ભજિયાં તળો. સોસ કે કોથમીરની ચટણી સાથે ખાઓ.

ચણાની દાળની વેઢમી

સામગ્રીઃ ૧ વાટકી ચણાની દાળ, ૧૦૦ ગ્રામ ગોળ, ૧/૪ ચમચી મીઠું, ૧/૪ ચમચી અજમો, ૨૫૦ ગ્રામ ઘઉંનો લોટ, ચપટી હિંગ, થોડું જીરું.

રીતઃ ચણાની દાળને સાફ કરી બે કલાક પલાળી રાખો. એક તપેલીમાં જીરા અને હિંગનો વઘાર કરી દાળ બાફો. પછી તેમાં જ ગોળ અને મીઠું નાખી ઢાંકી દો. દાળ એકદમ ચડી જાય અને તેમાનું પાણી સૂકાઈ જાય એટલે આંચ પરથી ઉતારી લો. તે ઠંડી થાય એટલે અજમો ભેળવી તેનું પૂરણ તૈયાર કરો. લોટને ચાળીને કણક બાંધો. તેમાંથી લૂઆ લઈ નાની એવી રોટલી વણો. તેમાં ચણાની દાળનું પૂરણ ભરો. ત્યારબાદ તેને સહેજ વણીને મોટી વેઢમી બનાવોમનગમતા આકારમાં કાપી લોઢી પર ઘીથી લાલ રંગ વેઢમી શેકો.

ચણાની દાળ અને પરવળનું શાક

સામગ્રીઃ ૨૫૦ ગ્રામ ચણાની દાળ, ૨૫૦ ગ્રામ પરવળ, બે મોટી ડુંગળી, ૧/૨ કપ ટામેટાં પ્યોરી, ૧ ચમચી મરચું, ૧ ચમચી હળદર, ૧ ચમચી ધાણા, ૧/૨ ચમચી જીરું, ૧/૨ ચમચી મરી, ૧/૨ ચમચી આખું જીરું, ૧ ચમચી ગરમ મસાલો, ૪ ચમચા તેલ, ૪ તમાલ પત્ર, મીઠું સ્વાદ મુજબ, ૧ ચમચી ખાંડ.

રીતઃ દાળનો ધોઈ નાખો. પરવળને છોલી તેના બે ભાગ કરો. ડુંગળીની લાંબી પાતળી ચીરીઓ સમારો. ફ્રાઈંગ પેનમાં તેલ ગરમ કરી તેમાં પરવળને તળી લો. હવે વધેલું તેલ કૂકરમાં કાઢી તેમાં જીરું નાખો. ડુંગળી અને તમાલપત્ર નાખી બ્રાઉન રંગની થાય ત્યાં સુધી સાંતળો. તે પછી બધો મસાલો, ટામેટાં પ્યોરી અને મીઠું નાખી તેલ છૂટું પડે ત્યાં સુધી સાંતળો, હવે દાળ નાખ્યા પછી થોડી વારે તળેલા પરવળ પણ નાખી દો. ગરમ મસાલો અને ખાંડ ભેળવી કૂકર ઢાંકી દો. એક સીટી થાય ત્યારે આંચ પરથી ઉતારી લો. કોથમીર સજાવીને પીરસો.

ચોળાનો શીરો

સામગ્રીઃ ૧ વાટકી ચોળા, ૫૦ ગ્રામ માવો, ૧ ચમચો નાળિયેરની છીણ, ૫-૬ એલચી, ૧/૪ વાટકી ઘી, ૧ વાટકી ખાંડ.

રીતઃ ચોળાને અડધા કલાક પહેલાં બાફી લો. પછી તે કોરા પડી જાય એટલે મિક્સીમાં અધકચરા ક્રશ કરો. હવે ઘી ગરમ કરી તેમાં અધકચરા ક્રશ કરેલા ચોળા નાખીને શેકો. તેનો લાલાશ પડતો રંગ થાય એટલે માવો અને ખાંડ નાખી શેકો. નાળિયેરની છીણ અને એલચી વાટીને ભેળવી દો. પેંડા, બરફી તથા નાળિયેરથી સજાવી મહેમાનોને ખાવા આપો.

પકોડા ચાટ

સામગ્રીઃ એક વાટકી ચણાની દાળ (પલાળેલી) ૧/૨ ચમચી મીઠું, ૧ નાની સમારેલી ડુંગળી, ૧ સમારેલું લીલું મરચું, થોડી બારીક સમારેલી કોથમીર, તેલ અથવા ઘી ૧/૨ ચમચી શેકેલું જીરું.

સજાવટ માટેઃ મૂળાની છીણ,ડુંગળી, લીલાં મરચાં, ટામેટાં, બટાકું, ખાટી અને ગળી ચટણી.

રીતઃ ચણાની પલાળેલી દાળને બારીક ક્રશ કરો. તેમાં બધી સામગ્રી ભેળવી પકોડા તળો. હવે આ પકોડાને પ્લેટમાં ગોઠવી ઉપર મૂળાની છીણ, બારીક સમારેલી ડુંગળી, બાફેલાં બટાકાં, ટામેટાં, લીલાં મરચાંથી સજાવો. શેકેલું જીરું ભભરાવીને ચટણી સાથે પીરસો.

~ શ્રી નૂતન સૌરાષ્ટ્ર

કુદરતે રચેલી મોસમ સાથે ફેશનની મોસમ પણ બદલાય છે. આપણો પહેરવેશ અને એક્સેસરી ઋતુ પ્રમાણે હોવા જરૂરી છે. હમણાં વર્ષા ઋતુ ચાલી રહી છે ત્યારે ફેશન ડિઝાઇનરો હળવા રંગના નહીં, પણ કલરફુલ વસ્ત્રો પહેરવાની ભલામણ કરે છે. આ ઉપરાંત શોટ્‌ર્સ’ની લેંથ બર્મુડા, ઘૂંટણથી થોડે ઊંચે આવે એટલી લંબાઈના સ્કર્ટ બેસ્ટ ચોઈસ ગણાશે.ઉનાળાની દાહ લગાડતી ગરમીથી ઠંડક પ્રદાન કરતી વર્ષાઋતુ મેકઅપ, ત્વચા, વાળ માટે સમસ્યા બની જાય છે. ચોમાસામાં શરીરની સ્વચ્છતા તથા ત્વચાની દેખભાળ કરવી એ આવશ્યક છે. કઇ રીતે આ દેખભાળ કરવી તેની ટિપ્સ અહીં આપવામાં આવી છે.મટિરિયલની વાત કરીએ તો કોટન લાઇક્રાના ફૂલોની ડિઝાઇનવાળા ટી-શર્ટ, લેગિંગ ઉપરાંત પોલકા ડોટવાળા રંગબેરંગી આઉટફીટ ચોમાસાને અનુરૂપ રહેશે. તેમાં સાંજે પહેરવા માટે બોટ નેક પોલકા ડોટનું ટોપ અને શોર્ટ સ્કર્ટ પરફેક્ટ લાગશે.

આ સીઝનમાં કોરલ સાથે યેલો, લીલા રંગના લગભગ બધા શેડ, કેરેમલ બ્રાઉન અને બર્ન્ટ કોફી જેવા સેક્સી શેડ, ઘેરો-હળવો ગુલાબી, કેસરી અને પેસ્ટલ શેટ આકર્ષક દેખાય છે.

વર્ષા ઋતુમાં એવું ફેબ્રિક પસંદ કરો જે ભીંજાયા પછી ઝટપટ સુકાઈ જાય. પોલી નાયલોન અને કોટન બ્લેન્ડેડ ફેબ્રિક, સાટીન જેવાં મટિરિયલ હોટ ગણાશે.

આ દિવસોમાં શકય એટલી ઓછી જ્વેલરી પહેરો. મેટલ અને લેધરથી દૂર જ રહો, હા, બીડ્‌સ અને ફંકી જ્વેલરી બેસ્ટ ગણાશે. રંગબેરંગી પારદર્શક બંગડી, પાતળી ચેન સાથે નાજુક પેન્ડન્ટ, એક્રેલિકના બ્રેસલેટ ઉપરાંત ઇયરરિંગ સુંદર લાગશે. હા, વિવિધ રંગની છત્રીઓને પણ તમે એક્સેસરી તરીકે ઉપયોગમાં લઈ શકો છો.

વર્ષા ઋતુમાં પ્લાસ્ટિકના ફંકી શૂઝ, ફૂલોની ડિઝાઇનવાળા સ્લિપ ઓન, વોટરપ્રૂફ સ્લિપ ઓન, રંગબેરંગી સ્લિપર, ફિલપ ફ્લોપની વિશાળ રેન્જમાંથી તમને જે ગમે તે પસંદ કરી લો.

ઘુંટણ સુધીની લંબાઈના કોઈ પણ ડ્રેસ સાથે રંગબેરંગી ફ્લેટ અથવા ફ્લિપ ફ્લોપ પગરખાં શોભશે. હા, સાડી, ચૂડીદાર કે પંજાબી ડ્રેસ જેવા પરંપરાગત પરિધાન સાથે થોડી ઊંચી એડીના, પાછળથી સ્ટ્રેપવાળા સેંડલ પહેરો જેથી લસપવાનો ડર ન રહે. આ સેંડલની હિલ બે ઈંચથી ઊંચી ન હોવી જોઈએ.

વરસાદની ઋતુમાં ચહેરા પર વિશેષ ધ્યાન આપવું. તેથી દિવસમાં બે વખત સ્કિન ટોનરનો ઉપયોગ કરવો અને એલોવીરાના રસથી મસાજ કરવો.

રોજિંદા આહારમાં ટામેટા અને પાલકનો જ્યુસ પીવો જેમાંથી વિટામિન ’સી’ અને આયર્ન પ્રાપ્ત થશે, જે સ્વસ્થ ત્વચા માટે આવશ્યક છે. ત્વચાના લચીલાપણાને સખત કરવામાં સહાયતા કરે છે.

એક ચમચો ખીરાનો રસ, બે ચમચા ટામેટાનો રસ, થોડી મુલતાની માટી, થોડું મધ ભેળવી પેસ્ટ બનાવી ચહેરા પર લગાડવું. સુકાઇ જાય બાદ ધોઇ નાખવું. ચહેરો નિખરી ઉઠશે.

એક ચમચો ચંદન પાવડર, લીમડાના થોડા પાન, થોડાં તુલસી અને થોડી હળદર ભેળવી પેસ્ટ બનાવવી. તેમાં થોડું ગુલાબજળ ભેળવી ચહેરા પર લગાડવું. ચહેરા પર �